Diş ağrısı
Diş ağrısı, dişin içinde veya çevresinde oluşan ağrıdır. Diş ağrısına neden olan bazı basit problemler, evde uygulayacağınız yöntemlerle tedavi edilebilir. Örneğin diş eti tahrişinin uygun fırçalama yöntemleri ile giderilmesi gibi. Ancak bazı diş ağrıları kendi kendine ya da evde uygulayacağınız yöntemlerle geçmez. Bu durumda diş hekiminin müdahale etmesi gerekebilir.
Diş ağrısı neden olur?
Diş ağrısına şunlar neden olabilir:
- Diş çürüğü,
- Diş apsesi,
- Diş kırığı,
- Diş hasarları,
- Diş dolgularının hasar görmesi veya düşmesi,
- Sakız çiğnemek veya diş gıcırdatmak veya sıkmak gibi tekrarlayan hareketler,
- Diş eti hastalıkları,
- Diş çıkarma (yirmi yaş dişi gibi), ve uygunsuz diş çıkarma (erüpsiyon)
- Varsa diş telleri ile ilgili sorunlar
Diş ağrısı belirtileri nelerdir?
Diş ağrısı aşağıdaki belirtilerle birlikte ortaya çıkabilir:
- Dişte siyah noktalar,
- Diş kırığı,
- Diş çevresinde şişlik,
- Ateş veya baş ağrısı,
- Ağızda kötü tat,
- Ağza drenaj hissi,
- Ağızdan kötü bir koku.
- Dişin üzerine bastırınca ağrı,
- Sıcak yada soğuk hasssasiyeti,
- Diş ağrısı keskin, zonklayıcı, sabit, bazende üzerine bastırınca veya bir şey ısırınca ağrır.
Ağrınızla birlikte nefes almakta ve yutmakta zorluk çekiyorsanız, hemen bir diş hekimine başvurun.
Evde diş ağrısı tedavisi için neler yapabilirim?
Diş ağrısının geçici olarak giderilmesi için aşağıdakileri yapabilirsiniz:
Ilık tuzlu su ile gargara yapın. Tuzlu su dişleriniz arasındaki kalmış kalıntıları giderebilir, dezenfektan görevi görebilir ve iltihabı azaltabilir. Bir bardak ılık suya yarım çay kaşığı tuzu karıştırın ve ağzınızı iyice çalkalayın. Yutmayın, gargara sonrası tükürün. İstediğiniz sıklıkla deneyebilirsiniz. Hipertansiyon problemi olanların dikkatli kullanması önerilir.
Hidrojen peroksit ile gargara yapın. Hidrojen peroksit (%3’lük çözelti) iltihabı ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olur. Hidrojen peroksiti eşit miktarda suyla seyreltin ve ağzını çalkalayın, yutmayın, gargara sonrası bol su ile durulayın.
Çorba, yoğurt veya çırpılmış yumurta gibi yumuşak yiyecekler yiyin.
Ağrılı bölgeye bir havluya sarılmış soğuk bir buz kompresi 20 dakikalık periyotlarla tutun. Birkaç saatte bir tekrarlayın.
Ağız içi ağrı kesici jeller kullanabilirsiniz. Bu jelleri eczaneden temin edebilirsiniz. Kullanım talimatı için eczaneden bilgi alabilirsiniz.
Ağrı kesici ilaçlar ağrıyı ve iltihabı azaltabilir. Aspirin, ibuprofen ve naproksen gibi NSAID’ler (steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar) kullanılabilir veya asetaminofen alabilirsiniz. Bu konuda eczaneden tavsiye alabilirsiniz.
Çocuklarda ılık tuzlu su gargarası, hidrojen peroksit gargarsı tavsiye edilmez.
Ağrıyan dişlerinizle yemek yemeyin, çiğneme vs den kaçının.
16 yaşın altındaki bir çocuğa aspirin vermeyin.
Tatlı, çok sıcak veya çok soğuk yiyecekler yemeyin.
Sigara içmeyin, sigara bazı diş problemlerini daha da kötüleştirebilir.
Evde diş ağrısı tedavisi için ilaç dışı geleneksel yöntemler:
Karanfil yağı: Ağrıyı dindiren ve iltihabı azaltan doğal bir antiseptiktir. Bir pamuğa az miktarda karanfil yağı sürün ve ağrıyan bölgeye uygulayın. Veya küçük bir bardak suya bir damla karanfil yağı ekleyin ve ağzınızı iyice çalkalayın.
Vanilya özü: Vanilya özündeki alkol ağrıyı geçici olarak uyuşturur ve antioksidanları bölgenin iyileşmesine yardımcı olur. Özü dişe ve diş etine günde birkaç kez uygulamak için parmak uçlarınızı veya pamuk topunuzu kullanın.
Nane çayı: Anestezik özelliği vardır. Bir çay kaşığı kurutulmuş nane yaprağı bir bardak kaynar suya konabilir ve 20 dakika demlendirilebilir. Soğuduktan sonra ağızda çiğnenir, sonra tükürülebilir veya yutulabilir. Biraz ılık, ıslak bir çay poşeti de kullanılabilir ve ağrı azalıncaya kadar birkaç dakika boyunca dişe karşı tutulabilir. Bir pamuk topu üzerindeki birkaç damla nane yağı da ağrıyan dişe geçici bir ilaç olarak yerleştirilebilir.
Sarımsak: Güçlü antibakteriyel özelliğe sahiptir. Taze bir diş sarımsak önce ezilir, sonra biraz tuzla karıştırılır ve karışım ağrıyan dişe uygulanır.
Kekik: Antiseptik ve antifungal özelliklere sahiptir. Ağız gargarası yapmak için bir bardak suya bir damla kekik esansiyel yağı ilave edilebilir. Başka bir yöntem, pamuk damlalarına birkaç damla kekik esansiyel yağı ve suyu serpmektir. Suyu ekledikten sonra ağrılı dişe bastırabilirsiniz.
Diş Hekimine Ne Zaman Gitmeliyim?
Evde uygulanan yöntemler veya geleneksel tedaviler geçici rahatlama sağlamak içindir.
- Diş ağrınız bir veya iki günden fazla sürdüğünde,
- Ağrı kesicilere rağmen geçmiyorsa,
- Beraberinde yüksek ateş varsa,
- Isırdığınızda ağrı oluyorsa,
- Kırmızı diş etleri varsa,
- Ağzınızda kötü bir tat varsa,
- Yanağınız veya çeneniz şişmiş ise mutlaka diş hekiminize görünmeniz gerekmektedir.
Diş ağrısı hemen tedavi edilmezse, dişeti hastalığı veya diş apsesi gibi daha ciddi sorunlara yol açabilir. Bakteriler dişin diş özü olarak adlandırılan en iç kısmına bulaştığında bir apse oluşur. Eğer:
- Gözünüzün veya boynunuzun etrafındaki alan şişmişse,
- Ağzınızda veya boynunuzda şişme nefes almanızı, yutmanızı veya konuşmanızı zorlaştırıyorsa
ACİL OLARAK MÜDAHALE EDİLMESİ GEREKEN BİR DURUM SÖZ KONUSUDUR.
Diş hekimi diş ağrımı nasıl tedavi edecek?
Diş hekimi muayene, röntgen (panaromik, periapikal veya gerekirse tomografi) sonucuna göre diş ağrısının nedenini tespit edecektir.
Diş etrafında şişlik, kızarıklık olan durumlarda enfeksiyon oluşmuş olabilir. Bu durumda dişe müdahale edilmez, antibiyotik reçete edilir, antibiyotik tedavisi bittikten sonra dişe müdahale edilir.
Diş ağrısının sebebi diş eti hastalıkları ise diş hekiminiz veya gerekirse periodontoloji uzmanı tarafından diş etinize müdahale edilecektir. Yüzeyel, derin diş taşı temizliği, diş eti müdahalesi veya diş fırçalama önerileri ile diş eti hastalığınız tedavi edilebilir.
Diş çürükleri varsa önce çürük kısım temizlenir, oluşan boşluk dolgu ile kapatılır.
Diş çürükleri ilerlemiş ise kanal tedavisi gerekebilir, bunun için sizi endodonti uzmanına sevk edebilirler. Endodonti uzmanı dişinizin sinirlerini alır, yaptığı işlemi periapikal röntgen ile kontrol eder ve oluşan boşluğu dolgu ile kapatır.
Tüm olası müdahalelere rağmen fayda görmeyeceği düşünülen, dolgu için olması gerekenden daha fazla boşluk bulunan, altta kist vs olan dişlerin çekilmesi gerekebilir. Dişin çekilmesi gerekip gerekmediğine diş hekiminiz karar verecektir. Çekilen dişlerin yerine implant gibi değişik yöntemlerle doldurulması gerekir aksi takdirde boşluğun yanında kalan diş yapılarında bozulma, boşluğun karşısında kalan dişte uzama gibi riskler oluşacaktır. Ayrıca ağızda mevcut eksik diş yeme içme alışkanlıklarınızı etkileyecek, kozmetik sorunlar da oluşturabilecektir.
Diş ağrısı nasıl önlenir?
Diş ağrısını önlemenin en iyi yolu dişlerinizi ve diş etlerinizi mümkün olduğunca sağlıklı tutmaktır.
Bunu yapmak için:
- Ortalama olarak her altı ayda bir düzenli diş kontrollerinizi yaptırınız. Mümkünde diş kontrollerinize aynı diş hekimi ile devam ediniz.
- Şekerli yiyecek ve içeceklerden uzak durun. Özellikle akşamları alınan şekerli gıdalar dişlerde kalıntı bırakacaktır. Bu kalıntılar temizlenmezse zaman içerisinde diş çürüklerine sebep olacaktır. Şekerli gıdaların sadece yemek zamanlarında, ara sıra ve az miktarda tüketilmesi tavsiye edilir.
- Florürlü bir diş macunu ile dişlerinizi günde iki kez yaklaşık 2 dakika fırçalayın. Dişlerin fırçalanması esnasında diş etleri ve dilinde fırçalanması önerilir.
- Yiyecek, kalıntı ve plağı çıkarmak için her gün diş ipi veya diş arası fırçası kullanarak dişlerinizin arasını temizleyin.
- Sigara kullanmayın. Sigara hem dişlerde sararma nedeniyle kozmetik sorun oluşturacak, hem de diş problemlerini daha da kötüleştirecektir. Diş müdahaleleri sonrası içilen sigara kanama sürelerini uzatacaktır.
Fotoğraf: Andrea Piacquadio