Tam kan sayımındaki eritrosit adı verilen kırmızı kan hücrelerinin sayısı önemli testlerden biridir. Tam kan testinde genellikle RBC olarak kısaltılırlar. Eritrositler kanda vücudun ihtiyacı olan oksijeni organ ve dokulara taşıyan hemoglobin adı verilen bir madde içerir.
Yenidoğan döneminde kandaki eritrosit sayısı fizyolojik olarak yüksek değerlerdedir. Eritrositlerin ömrü normal insanda ortalama 120 gündür. Yenidoğanlarda bu süre 50-70 gün arasında iken prematüre doğan bebeklerde 35-50 gün olabilir.
Kadınlar genellikle erkeklerden daha düşük RBC sayısına sahiptir ve kırmızı kan hücrelerinin seviyesi yaşla birlikte azalma eğilimindedir.
Normal kan sayımında kandaki eritrosit sayıları genellikle aşağıdaki gibidir:
- Erkekler – 4,0-5,9 x 10*12/L
- Kadınlar – 3,8-5,2 x 10*12/L
Normal aralıklar yol göstericidir ve farklı hastane laboratuvarları arasında değişiklik gösterebilir.
Eritrositler kan sayımında ayrıntılı olarak incelenirler. Eritrositlerin toplam sayısına bakılmakla birlikte diğer özellikleri de ayrı ayrı incelenir. Bunlar:
- MCV : Ortalama eritrosit hacmi
- RTC: Retikülosit
- MCH: Ortalama eritrosit hemoglobini
- MCHC: Ortalama eritrosit hemoglobin konsantrasyonu
- RDW: Eritrosit dağılım genişliği
Eristositlerin değerlendirmesi birçok şekilde yapılabilir. Tam kan sayımı (hemogram) yapılarak sayı ve şekilleri incelenebilir. Bazı durumlarda eritrositlerin anormal şekillerinin de incelenmesi gerekebilir ki bunun için de periferik kan yayması mikroskop altında incelenir. Hastada araştırılan koşula göre testler değişebilir. Eritrositlerin boyutları küçülebilir veya büyüyebilir. Normal sınırlar dışındaki büyümeler de hasta için olumsuz sonuçlar doğuracağından çok önemlidir. Eritrositlerin hemogram içerisindeki bağlı özellikleri bu nedenle çok önemlidir. Eritrositlerin şekilleri veya fonksiyonlarında bozulma olabilir. Bu duruma anemi denir.Eritrosit sayısı azaldığında hastalarda bir türlü geçmeyen yorgunluk, güçsüzlük, baş dönmesi, nefes almada güçlük, cildin cansız görünmesi, göğüs ağrısı, el ve ayak uçlarında soğuma gibi belirtiler ortaya çıkar.
Anemilerin başlıca nedenleri:
- Eritrosit yapım bozukluğu (kemik iliğinden yeterli miktarda eritrosit üretilemez)
- Kemik iliğinin yeterince çalışmaması
- Kemik iliği yetmezliği
- Aplastik anemi
- Enfeksiyonlar
- İlaçlar
- Kansere bağlı kemik iliği yetmezliği
- Eritrositlerin olgunlaşmasında önemli rolü olan ve %90’ı böbrekten salınan eritropoetin sentezinde bozukluk
- Kronik böbrek yetmezliği
- Hipotiroidi
- Romatizmal hastalıklar
- Eritrositlerin olgunlaşmasında yapısal ve işlevsel bozukluk
- Demir eksikliği
- Hemoglobin yapı ve fonksiyon bozuklukları
- Kurşun zehirlenmesi
- Vitamin B12 eksikliği
- Folik asit eksikliği
- Eritrositlerin zamanından önce yıkılması ve yok edilmesi
- Hemolitik anemiler
- Eritrosite ait nedenler
- Eritrosit zarında bozukluk
- Eritrositte enzim eksikliği
- Hemoglobinopatiler
- Eritrosit dışı nedenler
- Kan kayıpları
- Diğer hastalıklar
Fotoğraf: PHIL