Zika Virüs Hastalığı
Aedes türü sivrisinekler tarafından bulaştırılan, çoğunlukla belirti vermeyen, ancak bazen nörolojik komplikasyonlar ve doğum anomalileri ile seyreden bir hastalıktır.
Hastalık Afrika, Güneydoğu Asya, Pasifik Adaları, Karayipler, Orta ve Güney Amerika’da görülür. Şimdiye kadar 89 ülkede vaka bildirimi olmuştur.
Zika virüs hastalığı görülen bölgelerde yaşayanlar veya bu bölgelere seyahat edenler, hamileler, yaşlılar, bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler ve çocuklar risk altındadır.
Guillan Barr Sendromu gibi nörolojik bozuklar ve mikrosefali gibi konjenital hastalıklar ile ilişkilendirilmiştir.
Zika virusü nasıl bulaşır?
Zika virüsü insanlara aedes aegypti türü sivrisineklerin ısırmasıyla bulaşır. Bu tür sivrisinekler daha çok sabah ve akşam saatlerinde ısırır. Bu sivrisinekler aynı zamanda Dang Humması, Chikungunya ve Yellow Fever hastalıklarının da taşıyıcısıdır. Durağan sularda, çiçek saksıları, atılan araç lastiklerindeki su birikintilerinde ürerler.
Zika virüsü ayrıca vücut sıvılarında (beyin omurilik sıvısı, amniyon sıvısı, anne sütü, tükürük, kan, idrar, semen vs) bulunduğundan anneden bebeğe, kan transfüzyonu, organ nakli veya cinsel ilişki yoluyla geçiş nadiren de olsa bildirilmiştir.
Virusun bulaşması ile hastalık belirtilerinin ortaya çıkması arasında geçen süre 3-14 gündür.
Zika virüs hastalığının belirtileri nelerdir?
Hastaların yaklaşık %80’i belirti vermez.
En sık görülen belirtiler şunlardır:
- Yüksek ateş,
- Başağrısı,
- Döküntü, kaşıntı
- Eklem ağrısı,
- Konjuktivit, ağrılı, kırmızı gözler,
- Kas ve eklem ağrısı, eklemlerde şişme.
Belirtiler çoğunlukla 2-7 gün içinde kendiliğinden geçer. Nadiren ölümcüldür.
Bazı hastalarda komplikasyonlar gelişebilir.
Zika virüs hastalığının komplikasyonları nelerdir?
Hastalık nadiren Guillain-Barré sendromu, nöropati ve miyelit gibi nörolojik komplikasyonlarla seyreder.
Hamilelik esnasında hastalığın geçirilmesi çeşitli anomalilerle seyredebilir. Bebeklerde mikrosefali, ölü doğum, erken doğum, düşük doğum ağırlığı, göz ve beyin anomalileri görülebilir.
Zika virüs hastalığının tanısı nasıl konur?
Hastalığın tanısı anamnez, muayene ve laboratuvar bulguları ile konur.
Hastalığın görüldüğü bölgelerde yaşama veya bu bölgelere seyahat sorgulanır. Muayene ve anamnez bulgularından Zika virüs hastalığından şüphelenilen kişilere kan ve idrar testleri ile tanı konur.
Tanı koyulurken aynı sivrisinekler aracılığı ile bulaşan Deng Ateşi gibi diğer hastalıkların ayırıcı tanısının iyi yapılması gerekir.
Tanı konulan hamile kadınların anomali açısından iyi takip edilmesi gerekir.
Zika virüs hastalığı nasıl tedavi edilir?
Hastalığın spesifik bir tedavisi yoktur.
- Bol istirahat,
- Bol sıvı tüketimi,
- Semptomlara yönelik tedavi (ağrı kesici, ateş düşürücü, döküntü ve kaşıntı tedavisi)
- Komplikasyonlar açısından takip.
Zika virüs hastalığından nasıl korunurum?
Hastalığın görüldüğü bölgelere seyahat edeceklerin, seyahat öncesi ülkelerinin sağlık kuruluşlarından destek almasında fayda vardır. Hangi bölgelerde hastalığın görüldüğü, seyahat öncesi, seyahat esnasında ve dönüşte yapması gerekenlere ilişkin sağlık profesyonelleri yardımcı olacaktır.
Sivrisinek üreme odaklarının ilaçlanması, sprey ya da losyon sivrisinek kovucu kullanılması, pencere ve kapılara sineklik takılması, yatarken cibinlik kullanılması gibi vektör kontrol önlemleri alınır.
- Hastalığın olduğu bölgelerde sivrisinek sokmalarını önlemek üzere uzun kollu elbiseler ve pantolon giyilmesi önerilir.
- Kan transfüzyonu, organ nakli veya cerrahi işlemlerde tek kullanımlık, kontamine olasılığı olmayan aletlerin kullanılması hastalık bulaşını önler.
- Hasta kişileri tedavi eden sağlık çalışanlarının kişisel koruyucu ekipman kullanımına riayet etmesi önemlidir.
- Riskli bölgelerde bebek arabalarında ya da taşıma çantalarında sivrisinek sokmalarına karşı önlemler alınmalıdır.
- Sivrisinek kovucu sprey ya da losyonların üretici talimatlarına uygun kullanılması hususuna dikkat edilmelidir.