Yetersiz beslenmesinin temel tedavisi altta yatan bir hastalık varsa onun tedavi edilmesi ve eksikliğin takviye edilmesidir. Altta yatan hastalık tedavi edilmediği sürece takviye uygulamasının bir faydası olmayacaktır.
Yetersiz beslenme bir hekim veya diyetisyen gibi bir sağlık profesyoneli gözetiminde tedavi edilmelidir. Ağır vakalar hastanede diğer vakalar evde takip edilebilir.
Gıda takviyesi
Emziren annelere gıda takviyesi, süt oluşumu ve bebeğin beslenmesi açısından önemlidir. Gıda yanısıra vitamin,mineral takviyesi de yapılmalıdır. Hamileler, emziren kadınlar ve gençlerde mikro besin takviyesinin de faydalı olduğu ifade edilmektedir. Özellikle gıdaya ulaşımın zor olduğu toplumlarda akut eksikliğin giderilmesi önemlidir.
Yetersiz beslenme tedavisinde ihtiyaç halinde öğünlerarası beslenme şeklinde diyet planlamaları yapılabilir.
Yetersiz beslenme türünün tesbiti
Muayene bulguları, beden kitle indeksi hesaplamaları, antropometrik ölçümler, tetkikler, kemik gelişimi ölçümleri vs sonucunda yetersiz beslenme türü ve malnutrisyonun derecesi belirlenir. Buna göre verilmesi gereken protein, enerji takviyeleri ortaya çıkar.
Tıbbi Tedavi
Altta yatan bir hastalık varsa tedavi edilmesi ya da kontrol altına alınması gerekir. Bunun için ilgili uzmanlık dalının desteği alınmalıdır.
Akut yetersizliklerin tedavisinde hazır destek paketleri kullanılır. Özellikle ishalli çocuklarda tuzlu su takviyesi için hazır ürünler vardır.
Enfeksiyonlar için antibiyotik kullanılır. Sıvı kayıplarında intravenöz sıvı takviyesi yapılır.
Akut yetersizliklerde tıbbi destek aşamaları şunlardır:
- Dehidrasyonu önleyin veya tedavi edin,
- Düşük kan şekerini önleyin veya tedavi edin,
- Düşük vücut ısısını önleyin veya tedavi edin,
- Enfeksiyonu önleyin veya tedavi edin,
- Doğru elektrolit dengesizlikleri,
- Doğru mikro besin eksiklikleri,
- Dikkatli beslemeye başlayın,
- Yakalanan büyüme elde edin,
- Psikolojik destek sağlayın,
Diyet değişiklikleri ve takviyeleri
Bir diyetisyen size yeterli besin almanızı sağlayan özel bir diyet planı oluşturabilirler.
Ayrıca şunları önerebilirler:
- Daha sağlıklı, daha dengeli bir diyet,
- Ekstra besin içeren “kuvvetlendirilmiş” yiyecekler yemek,
- Öğünler arasında atıştırma
- Çok kalori içeren içeceklere sahip olmak
Bu önlemler yeterli olmazssa diyetisyen kontrolünde takviye şeklinde ekstra besinlerin alınması önerilebilir.
Besleme tüpleri
Ağızdan beslenmenin güç olduğu ya da yapılamadığı durumlarda intargastrik beslenme yapılabilir. Burnunuzdan midenize inen nazogastrik tüp ile doğrudan midenize besin verilir. Bunun için özel hazırlanmış dişlerle öğütülmeyi gerektirmeyen hazır preparatlar kullanılır. Ayrıca parenteral yolla özel hazırlanmış, besinleri içeren ürünler damar kanalıyla verilebilir.
Bakım ve destek hizmetleri
Kronik hastalığı, bir engeli olan ya da yatalak hastalarda bazı destekler verilebilir.
Yutma sorunu olanlar için konuşma ve dil terapisi,
Dışarı çıkıp gıdalarını temin edemeyenler için alışveriş yapılıp eve teslimi,
Evde yemek yapamayacak durumda olanlar için aşevleri, eve yemek teslimi hizmetleri gibi sosyal destek hizmetleri verilebilir.
Yetersiz beslenmenin önlemesi
Beslenmenizde yetersizliğe yol açabilecek bir sağlık sorununuz varsa bu hastalığın tedavisinin önemli bir parçası da beslenme programınızın planlanmasıdır. Aksi takdirde hem yetersiz beslenmeye bağlı sorunlarla karşı karşıya kalırsınız, hem de hastalığınızın tedavisinde başarı şansınız düşer.
Yetersiz beslenmeyi önlemenin en iyi yolu sağlıklı ve dengeli beslenmektir. Ana besin gruplarının her birinden dengeli bir şekilde almalısınız. Diyetinizde sebze ve meyve mutlaka yer almalıdır. Protein, karbonhidrat dengeli olacak şekilde planlanmalıdır. Harcadığınız kaloriyi dikkate alarak beslenmek kilonuzu dengede tutacak, vücudunuzun ihtiyaç duyduğu enerjiyi almasını da sağlayacaktır.
Diyetinize ilişkin mutlaka bir diyetisyenden destek alınız.
Fotoğraf: Teona Swift