Bebeklerde işitme kaybı 1000 yenidoğanda 1-3 sıklıkla görülür. En sık görülen doğumsal anomalilerdendir. Erken dönemde tanı konulup tedavi başlanmadığı takdirde bebeklerde konuşma sorunlarına da rastlanır, dil gelişimi zarar görür. İleri yaşlarda sosyal iletişim sorunları yaşar, öğrenme zorlaşır, duygusal sorunlar gelişir.
Erken dönemde işitme sorunlarının tespit edilmesi, erken müdahale imkânı verir. İşitme desteği sağlanabilir, dil gelişim eğitimleri verilebilir. Psikolojik ve sosyal açıdan topluma adaptasyonu kolaylaştırılır.
İşitme kaybı türleri:
- İletim tipi işitme kaybı: Sesin dış kulak yolundan iç kulağa iletiminde blokaj vardır. Kemik iletimi normal, hava iletimi sorunludur. Sıklıkla orta kulak enfeksiyonlarına bağlı gelişir.
- Sensörinöral tip işitme kaybı: İşitme siniri ve koklear saçlı hücreleri hasarlıdır.
- Miks tip işitme kaybı: Hem iletim tipi, hem de sensörinöral tip işitme bozukluğu görülür.
İşitme kaybı dereceleri:
- Hafif: 15-30 dB’den az
- Orta: 31-50 dB’den az
- Ağır: 51-80 dB’den az
- Çok ağır: 81-100 dB’den az sesler işitilemez.
Yenidoğanda işitme açısından riskli gruplar:
- Ailede genetik olarak sensörinöral işitme kaybı öyküsü,
- Gebelik döneminde TORCH grubu hastalıkların geçirilmesi,
- Kraniyofasial anomaliler,
- 1500 gr’ın altında doğum ağırlığı,
- İleri düzey sarılık,
- Aminoglikozit, diüretik gibi ototoksik ilaç kullanımı,
- Bakteriyel menenjit hastalığı,
- APGAR skorunun 1. dakika 0-4, 5. dakika 0-6 olması,
- On günden fazla mekanik ventilasyon uygulanması.
Yenidoğan işitme taraması ne zaman yapılır?
Yenidoğan işitme taraması üç aşamada yapılır. İlk tarama doğumdan sonra ilk 72 saat içinde, ikincisi doğumdan sonra 7-15 gün içinde, sonuncusu ise doğumdan sonra 15-30 gün içinde yapılır.
Tarama testleri işitme kaybının türü ve derecesi hakkında fikir vermez. Sadece işitme kaybının olup olmadığını ifade eder. İşitme kaybı olduğundan şüphelenilen bebekler ileri tetkiklere tabi tutulur. İşlem bebeğin kafasına yerleştirilen, ağrı ya da rahatsızlık vermeyen bir cihaz aracılığıyla yapılır.
İşlem sonunda işitme testinden geçti ya da kaldı bilgisi verilir. Kalan bebeklere ikinci ve gerekirse üçüncü aşama testler uygulanır.
Yenidoğan işitme tarama testleri nelerdir?
Otoakustik Emisyon (OAE): Bebeğe 35 dB şiddetinde uyaran verilir. Her iki kulaktan da uyarana pozitif cevap verilmesi istenir. Ucuz ve hızlı bir yöntemdir, ancak uygulamak için çocuk katılımı ve eğitimli personel ihtiyacı vardır. Ortam gürültüsünden etkilenir. 35 dB altındaki işitme kayıplarını göstermez. Bu nedenle daha az tercih edilir.
İşitme beyin sapı cevabı (ABR): İşitme sinirinden kaynaklanan işitme kayıplarını gösterir. Her iki mastoid kemiğe, alına ve başın üst kısmına elektrotlar yerleştirilir. Pahalı ancak daha etkili bir yöntemdir. Koklea, işitme siniri ve işitme kanalı sorunlarını gösterebilir. İşitme taramaları için daha fazla tercih edilir.
Fotoğraf: Marcel Fagin