Yeme bozuklukları daha çok genç ergen veya yetişkin bayanlarda (12-30 yaş) görülen, vücut görünüşü ile ilgili düşünce ve davranışlarındaki aşırı rahatsızlıktan kaynaklanan, bazen ciddi sağlık sorunları oluşturan hastalıklardır.
Psikiyatrik hastalıklar arasında yer alır. Ruhsal sebepler ön plandadır. Bu grupta yer alan hastalıkla şunlardır:
- Anoreksia nevroza,
- Bulimia nevroza,
- Tıkanırcasına yeme bozukluğu.
Bu kişiler sıklıkla takıntılı, olumsuz düşünce ve davranışları nedeniyle aile bireyleri ve başkaları ile sağlıklı ilişkiler kuramazlar. Etrafındaki insanların genellikle kendi davranış ve düşüncelerini kontrol etme gayreti içinde olduğunu düşünürler. Kendi problemleriyle yüzleşmekten kaçınırlar. Çevresindekilere karşı kendilerini güçsüz hissederler. İddiacıdırlar ve düşüncelerinin açıkça ifade etmekten çekinirler.
Yemebozukluğu nedenleri nelerdir?
Yeme bozukluklarının nedeni tam olarak bilinememektedir. Ancak öne sürülen nedenler şunlardır:
- Ergenlik dönemi değişikliklerine ayak uyduramama,
- Kadınlık psikolojisi,
- Katı geleneksel aile yapısı,
- Zayıf, ince yapılı kadın rol modelleri,
- Yanlış diyet yaklaşımları,
- Daha çekici olma isteği,
- Toplumsal sorunlarla başa çıkmada zorlanma,
- Genetik yatkınlık,
- Fiziksel ya da psikolojik travmalar, taciz,
- Seratonin, norepinefrin, kortizol seviyelerindeki değişiklikler,
Yeme bozukluğu tanısı nasıl konur?
Özel bir tanı veya tarama yöntemi yoktur. Tanı anamnez ve muayene bulguları ile konabilir. Kişinin yeme alışkanlıkları sorgulanır. Yeme bozukluğunun vücuda verdiği hasar değerlendirilir. Laboratuvarda organ yetmezliği, bağışıklık durumu araştırılır. Seratonin, kortizol seviyeleri incelenir. Psikolojik değerlendirme yapılır.
Yeme bozuklukları nasıl tedavi edilir?
Tedavide psikiyatrik yaklaşım esastır. Grup terapileri, davranış terapisi, aile görüşmeleri denenebilir. Ağır vakalar hastanede takip edilir. Nutrisyonel destek verilir. Bazı hastalarda antidepresanlar yardımcı olabilir.
Psikoterapiler kişinin özgüven kazanmasını, kendini rahatça ifade edebilmesini, yeme davranışının değiştirilmesini, kendi vücudu ile barışık kalabilmesini amaçlar. Ailenin hastaya yaklaşımının düzeltilmesi de hedeflenmektedir.
Yeme bozukluklarında karşılaşılan sağlık sorunları nelerdir?
- Kalp damar sistemi hastalıkları (tansiyon düşüklüğü, ritm bozuklukları, sıvı elektrolit dengesizlikleri vs),
- Sindirim sistemi hastalıkları (bulantı kusma, şişkinlik, kabızlık vs)
- Hormonal değişiklikler (adet düzensizliği vs),
- Dişlerde çürükler, dişeti hastalıkları,
- Kansızlığa bağlı durumlar.