Uykusuzluk ve uykuda periyodik uzuv hareket bozukluğu nedir?
Periyodik uzuv hareket bozukluğu (PLMD) olan hastalarda uyku sırasında kolların, bacakların veya ayakların tekrarlayan hareketleri meydana gelir. Bu hareketler genelde yukarı doğru bükülme şeklindedir. Hasta veya yakınları bu hareketleri tekmeleme veya sıçrama olarak da tarif edebilir. Ancak bu hastalarda uyanık iken herhangi bir istemsiz hareket veya belirti görülmez.
Bu hastalar saatte en az 15 kez, bir seferde 5 ila 90 saniye boyunca bu istemsiz hareketleri yapabilir. Bu yüzden uyanabilir ve bu nedenle de uyku bozuklukları meydana gelir. Uyku bozuklukları bu hastalarda sık görülen bir rahatsızlıktır. Hasta uykuya dalma veya uykuyu sürdürmekte zorlanmaktadır. Hasta ertesi gün yorgundur, dikkat eksikliği ve unutkanlık görülebilir.
Periyodik Uzuv Hareketleri Bozukluğu teşhisi konan kişilerde Huzursuz Bacak Sendromunda olduğu gibi zuvlarını hareket ettirmek için bilinçli bir dürtü yoktur ve rahatsızlık hissetmezler. Hareket etme dürtüsünün olmaması birçok hastayı gece farkında olmadan yaptığı hareketlerden habersiz bırakır.
Bu hastalık genelde ileri yaşlarda ve kadınlarda daha fazla görülmektedir. Aşırı kahve tüketimi ve stres de önemli sebeplerdendir. Huzursuz Bacak Sendromu hastalarının %80’inde Uykuda Periyodik Uzuv Hareketleri Bozukluğu da görülmektedir. Bu hastalık çoğu zaman diğer uyku bozuklukları ile birlikte görülmektedir. Ayrıca Demir eksikliği, böbrek yetmezliği, diyabet hastalığı ve bazı depresyon ilaçları da bu hastalığa sebep olabilmektedir.
Tanı için bu hastalarda polisomnografi ile uyku esnasında istemsiz hareketler tespit edilir. Tedavisi Huzursuz Bacak Sendromunun tedavisine benzer ve hastalar alacakları tedavi ile kusursuz uykularına tekrar kavuşabilirler.
Uyku ile ilgili ritmik hareket bozukluğu nedir?
Uyku ile ilişkili ritmik hareket bozukluğu bir kişi uykuluyken veya uyku sırasında meydana gelen tekrarlayan hareketlerle karakterize bir durumdur. Çoğunlukla çocuklarda görülür. Hasta gövdesini öne arkaya veya sağa sola sallayabilir. Tüm vücudunu hareket ettirebilir. Kafasını sallayabilir veya başı ile yuvarlak hareketler yapabilir. Beş veya boynunu yastığa dikeya veya yatay olarak vurabilir. Bacaklarını sağa sola veya öne arkaya sallayabilir. Bu hareketler sırasında sıklıkla mırıldanır veya ses çıkarırlar.
Bu hareketlerin var olması ancak uykusunu etkiliyorsa ve uykusuzluğa neden oluyorsa hastalık olarak kabul edilir. Hastalığın teşhisi için:
- Tekrarlayan ritmik hareketlerin olması
- Bu hareketlerin büyük kas gruplarında oluşması
- Bu hareketlerin uyku ile ilişkili olması
- Bu hareketlere bağlı olarak uyku düzensizliği veya gün içerisinde dolaylı rahatsızlıkların oluşması gerekir.
Bu rahatsızlık çoğunlukla tedaviyi gerektirmez. Bu rahatsızlığa sebep olan herhangi bir başka hastalık varsa onun tedavisi ile düzelebilir.
Çocukluk döneminde görülen şekli ileri yaşlarda genellikle kendiliğinden düzelebilir. Ancak ciddi uyku problemlerine ve yaralanmalara sebep oluyorsa tedavi edilmeleri gerekir.
Tedavisinde kullanılan bazı yöntemler:
- Yaralanmayı önleyecek koruyucular kullanmak (örneğin baş koruyucu minder vs.)
- Psikoterapiler
- Farmakolojik tedavi (klonazepam değerlendirilebilir)
- Davranış terapisi
- Hipnoz
Daha fazlası için aşağıdaki yazıları da okuyabilirsiniz:
Sirkadiyen ritm uyku bozuklukları nelerdir?
Fotoğraf: Polina Kovaleva