Tıbbi amaçlı eldiven nasıl kullanılır?
Sağlam deri, enfeksiyona karşı birinci savunma hattıdır. Hasarlı deri, yalnızca konakta enfeksiyona yol açmakla kalmaz, aynı zamanda sağlam deriden daha fazla mikroorganizma barındırabilir ve dolayısıyla başkalarına bulaşma riskini artırabilir. Eldivenler, kan ve diğer vücut sıvılarıyla teması önleyerek, hastalar ve sağlık çalışanları arasında bulaşıcı hastalıkların bulaşma riskini azaltmak için giyilir.
Eldiven takmak el hijyenine olan ihtiyacın yerini tutmaz. Eldivenler el kontaminasyonuna karşı tam koruma sağlamaz. Mikroorganizmalar eldivenlerdeki küçük kusurlar veya eldiven çıkarma sırasında ellerin kontaminasyonu yoluyla sağlık çalışanlarının ellerine erişebilir. Hastalara kolonize olan mikroorganizmalar, hasta teması sırasında eldiven takan sağlık çalışanlarının yaklaşık %30’unun ellerinden elde edilebilmektedir. Bu yüzden aktif hepatit gibi bazı durumlarda çift kat eldiven giyilmesi gerekebilir.
Eldiven ne zaman giyilmelidir?
- Sağlık çalışanlarının ellerinin kan veya vücut sıvılarıyla kirlenme riski olduğunda
- Yerel enfeksiyon kontrol politikası tarafından belirtildiği durumlarda, örneğin bulaşmaya dayalı önlemlerde
Sağlık hizmetlerinde hangi eldivenler kullanılır?
Sağlık hizmetlerinde kullanılan eldivenler tek kullanımlık eldivenler olarak tanımlanır ve tıbbi prosedürler veya araç temini sırasında kullanılır. Genel amaçlı muayene eldivenleri, muayene veya prosedür sırasında kendilerini kontaminasyondan korumak için en sık bakım verenler ve sağlık çalışanları tarafından kullanılır. Bunlar genellikle küçük/orta/büyük boyda olma eğilimindedir. Cerrahi eldivenler daha özel olarak boyutlandırılmış ve daha iyi hassasiyet ve duyarlılık sağlamak için tasarlanmıştır ve genellikle ayrı ayrı paketlenir ve daha steril olabilir. Eldiven türleri şunları içerir:
- muayene eldivenleri (steril veya steril olmayan)
- kalınlık, elastikiyet ve dayanıklılık açısından belirli özelliklere sahip steril cerrahi eldivenler
- kemoterapi eldivenleri – bu yazıda ele alınmamıştır.
Neden eldiven giymeliyiz?
- Sağlık çalışanlarının ellerinin kan ve vücut sıvılarıyla, mukoza zarları ve sağlam olmayan deriyle temas dahil, kontaminasyon riskini azaltmak için
- Temas önlemlerinin bir parçası olarak enfeksiyöz ajanların hastanın çevresine ve diğer hastalara bulaşma riskini azaltmak için uzaklaştırılması esnasında
Eldiven nasıl kullanılmalıdır?
- Eldivenler mikroorganizmaların bulaşması için bir araç görevi görebilir, bu nedenle hasta bakımının bir bölümü tamamlanır tamamlanmaz ve hasta odasından/alanından ayrılmadan önce çıkarılmalı ve el hijyeni yapılmalıdır.
- Eldivenler, eldiven malzemesindeki mikroskobik kusurlar nedeniyle el kontaminasyonuna karşı tam koruma sağlamaz. Bu nedenle çıkarıldıktan sonra yıkamak suretiyle el hijyeni gereklidir.
- Ellerde bulunan herhangi bir kesik veya sıyrık, eldiven giymeden önce koruyucu bir pansumanla kapatılmalıdır.
- Eldivenler, mukoza zarları ve bütünlüğü bozulmuş cilt dahil olmak üzere kan ve diğer tüm vücut sıvılarına maruz kalmayı gerektirebilecek tüm hasta aktiviteleri sırasında kullanılmalıdır.
- Kan veya başka bir vücut sıvısı, mukoza zarları veya bütünlüğü bozulmuş cilt ile temas sona erdiğinde eldivenler çıkarılmalıdır.
- Aynı hasta üzerinde kontamine bir vücut bölgesinden başka bir bölgeye (mukoza zarları, bütünlüğü bozulmuş cilt veya tıbbi cihaz dahil) geçerken eldivenler çıkarılmalıdır. Böylece bir bölgedeki enfeksiyonun diğer bölgelere bulaşması engellenir.
- Eldivenler hasarlıysa, derhal çıkarılmalı, değiştirilmeli ve eldivenleri değiştirmeden önce el hijyeni yapılmalıdır.
- Eldivenler, temas önlemleri gerektiren tüm hastalara bakım sağlarken de gereklidir.
- Aynı eldiven çifti, birden fazla hastanın bakımı için giyilmemelidir.
Eldivenler ne zaman değiştirilmelidir?
- Farklı hastalara yönelik bakım bölümleri arasında mikroorganizmaların bulaşmasını önlemek için
- Tek bir hastanın bakımı sırasında vücut bölgelerine çapraz bulaşmayı önlemek için
Hangi durumlarda eldiven kullanmak gerekmez?
Aşağıdaki görevleri gerçekleştirirken eldiven kullanılması önerilmez (temas önlemleri için gerekli olduğu durumlar veya kan veya vücut sıvılarına maruz kalmanın beklendiği durumlar hariç):
- kan basıncını ölçmek
- gözlem yapmak, örn. sıcaklık, nabız
- banyo yaptırmak ve giydirmek
- hastayı taşımak
- göz ve kulak bakımı (salgı olmadan)
- telefon kullanma
- hasta dosyasına yazma
- hastaya ağızdan oral ilaç verme
- hasta mobilyalarını taşıma
- hasta yemek tepsilerini dağıtma veya toplama
Gereksiz ve uygunsuz eldiven kullanımı:
- dermatit gibi cilt sorunlarını artırabilir
- kaynakların gereksiz yere kullanılmasına ve maliyetlerin artmasına yol açabilir
- el hijyeni için fırsatların kaçırılmasına yol açabilir.
Eldiven nasıl giyilir?
- Eldiveni kutudan çıkarın, manşet kenarından tutarak kutudan çıkarmaya dikkat edin
- Parmaklarınızı içine sokarken eldiveni yalnızca manşetin üst kenarından tutmaya devam edin. Parmaklara veya eldivenin yüzeyinin diğer bölgelerine dokunmayın.
- İlk eldiveni manşetinin üst kenarından tutarak hafifçe çekerek giymeyi tamamlayın.
- Çıplak elinizi kullanarak kutudan ikinci bir eldiven alın ve manşet kenarından tutarak kutudan çıkarmaya dikkat edin.
- Eldiveni manşet kenarından eldivenli elinize geçirin. Çıplak parmaklarınızı eldivene sokun. Eldiveni giyerken ön kol derisine dokunmaktan kaçınmak için, giyilecek eldivenin dış yüzeyini hafifçe çevirin. İkinci eldiveni yukarı çekmeyi nazikçe tamamlayın.
- Eldiven takıldıktan sonra, eller yüzünüze veya diğer yüzeylere dokunmamalıdır. Eldiven takılmış eller yalnızca hastalarla ilgilenmeli veya test için burun veya boğaz örneği almak gibi diğer sağlık hizmetleriyle ilgili faaliyetleri gerçekleştirmelidir.
Eldiven nasıl çıkarılır?
- Bir eldiveni bilek hizasında sıkıştırarak çıkarın, ön kolun derisine dokunmadan. Eldiveni aşağıya ve elinizden uzağa doğru soyun, eldivenin ters dönmesine izin verin
- Çıkarılan eldiveni eldivenli elinizin üzerinde tutun. Eldivensiz elin parmaklarını eldiven ve bilek arasından içeri doğru kaydırın. İkinci eldiveni elin üzerinden aşağı doğru yuvarlayarak ve ilk eldivenin üzerinden geçirerek çıkarın.
- Çıkarılan eldivenleri uygun bir atık kabına atın.
- Ellerinizi sabun ve su veya alkol bazlı el dezenfektanı ile temizleyin.
- Kullanılmış olan eldiveni yıkamayın ve tekrar kullanmayın.