Temel Yaşam Desteği
Hava yolu tıkanmış, solunumu veya kalbi durmuş kişiye suni solunum, hava yolunun açılması ya da kalp masajı uygulanması işlemlerine temel yaşam desteği denir.
Solunumun durması durumunda vücuda temel ihtiyacı olan oksijen iletilemez, bir süre sonra kalp başta olmak üzere hayati organlar fonksiyonlarını yerine getiremez. Kalp durması durumunda da oksijen kan yoluyla dokulara ve organlara iletilemeyeceği için başta beyin olmak üzere organ ve doku hasarları oluşur.
Hava yolunun açılması
Bilinci kapalı kazazede ya da yaralılarda yabancı cisimler veya dilin geriye kaçması nedeniyle hava yolu tıkanabilir. Temel yaşam desteğinde öncelikle hava yolu açık tutulmalıdır. Aksi takdirde solunum desteği başarısız olur, kalbe oksijen gitmeyeceği için kalp masajıyla kalp çalışmaz.
Hava yolunun açık tutulması için öncelikle dikkatlice kontrol edilmesi gerekir. Bunun için önce gözle kontrol edilir. Varsa yabancı cisim çıkarılır.
- Bir el alna yerleştirilir.
- Diğer elin iki parmağı çene kemiği üzerine yerleştirilir.
- Alına bastırılır, çene yukarı doğru kaldırılır, baş geriye itilir.
- Bu şekilde dil yerinden oynatılarak hava yolu açılmış olur.
Hastanın solunumu kontrol edilir. Bunun için göğüs kafesi hareketlerine bakılır, nefesi dinlenir, elle nefes alıp almadığı hissedilmeye çalışılır. Diğer taraftan şahdamarı üzerinden nabız kontrolü yapılır.
Kalp masajı ve suni solunum:
- Hasta sert bir zemine sırt üstü yatırılır.
- Hastanın yanına dizüstü durulur.
- Boynu ve göğsü saran kıyafetler açılır.
- Hava yolu kontrolü yapılır, varsa yabancı cisim çıkarılır, dil yerine oturtulur.
- Solunum kontrolü yapılır (göğüs hareketleri takibi, dinleme, hissetme).
- Solunum ve dolaşım yoksa kalp masajı ve suni solunum yapılır.
- Göğüs kemiğinin (sternum) alt yarısı üzerine bir elin tabanı yerleştirilir.
- Diğer el bu elin üzerine yerleştirilir, her iki elin parmakları birbirine kenetlenir (sekiz yaşından küçük çocuklarda tek el kullanılır, bir yaşından küçük bebeklerde ise tek elin orta ve yüzük parmakları ile uygulanır. ).
- Dirsekler bükülmeden, göğüs kemiği üzerine dik açı ile dakikada 100 bası olacak hızda ve göğüs kemiğini 5 cm kadar aşağı çökertecek şiddette, 30 kalp basısı uygulanır.
- Bir el alında, diğer el çene kemiğinde tutulur, alına bastırılır, çene kemiği yukarı kaldırılır, baş geri itilir. Bu şekilde hava yolu açıklığı sağlanır.
- Alın üzerine konan elin baş ve işaret parmakları ile hastanın burnu kapatılır.
- Hastanın göğsünü yükseltecek şiddette, saniyede iki nefes verecek hızda, nefesin geri çıkmasına izin verecek aralık bırakılarak, her 30 kalp masajından sonra iki suni sonumun yapılır.
- Kalp masajı ve suni solunuma hastanın solunumu ve dolaşımı düzelene veya acil yardım ekibi gelene kadar devam edilir.