Tansiyon ölçümünü yanlış yapıyor olabilirsiniz
Kronik hastalıkların yaygınlaşması ile birlikte bireysel tıbbi cihaz kullanım oranları da arttı. Artık birçok evde tansiyon aleti, ateş ölçer, kan şekeri ölçüm cihazı gibi temel tıbbi cihazlar görülmeye başlandı. Talebin artmasıyla birlikte cihaz çeşitliliği de arttı. Hem cihaz çeşitliliği ve cihaz sayısının artması hem de kullanıcı sayısının artması tıbbi cihazların doğru kullanımı konusunda soru işaretlerini gündeme getiriyor. Hatalı kullanımlar hastaların sağlığını tehlikeye atabiliyor.
Evinde bilekten ölçen bir tansiyon aletine inanarak, kan basıncı normal olan bir hastaya düşükmüş gibi sonuç göstererek, tuzlu ayran vb. kan basıncını yükselten sıvılar veren, hastanın şikayetleri geçmeyip artmaya başlayınca sağlık merkezine başvurup hastanın kan basıncının aşırı yükseldiğini gören vakara rastlamaya başladık. Bu durum evdeki tansiyon aletinin bozuk olması, hastanın kan basıncını düşük göstermesi ve bu durumun fark edilmemesinden kaynaklanıyor. Bazen de tansiyonu aşırı yüksek gösterebiliyor ki bu durumda hastanın gereksiz ilaç kullanımına ve sorunlar yaşamasına sebep olabiliyor.
Bu gibi nedenlerle bireylerin evde yaptıkları ölçümlerin her zaman doğru olmayabileceği akılda tutulmalıdır. Zaman zaman baş ağrıları yaşayan bir hasta yanlış yüksek ölçüm yapan bir tansiyon aleti sayesinde hipertansiyon hastasına dönüşebilir. Ya da tam tersi bir durum gelişebilir. Öyle ki, Journal of Hypertension’da yayınlanan bir konsensüs belgesine göre, 5 mm Hg’lik bir tansiyon ölçümü hatası dünya çapında 84 milyon kişide yanlış hipertansiyon sınıflandırmasına yol açabiliyor. Hatta yapılan araştırmalara göre bu hatalar hastaların %20-45’i arasında değişen oranlarda hatalı değerlendirmelere ve klinik uygulamalara sebep olduğuna dair çalışmalar bulunmaktadır. Kan basıncı ölçümünün nasıl yanlış gittiğini ve bunlarla nasıl başa çıkılacağını anlamak, hipertansiyonun tanısını ve yönetimini iyileştirebilir.
Kan basıncının yanlış ölçülmesine sebep olabilecek durumlar nelerdir?
Hasta ile ilgili hatalı durumlar:
- Yakın zamanda ağır yemek yemiş olabilir
- Kafeinli bir içecek almış olabilir
- Nikotin almış olabilir
- Mesanesi aşırı dolu olabilir (30 mmHg farka sebep olabilir)
- Beyaz önlük korkusu olabilir (20 mmHg farka sebep olabilir)
- Ölçümden önce hasta en az 5 dakika dinlenmemiş olabilir
Ölçüm esnasında oluşabilecek çelişkili durumlar:
- Hastanın kolu kalp hizasından aşağıda veya yukarıda olabilir (20 mmHg farka neden olabilir)
- Hasta ölçüm esnasında konuşuyorsa ölçüm sonucu değişebilir
- Tansiyon aletinin koldaki manşonu hızlı indirilirse hatalı ölçüme sebep olabilir
- Manşon çok küçük veya çok büyükse hatalı ölçüme sebep olabilir.
- Manşon plastik aksamı zamanla yıpranmış, esnekliğini kaybetmiş veya hasarlı olabilir
- Kalibrasyonu yapılmamış veya onaylanmamış tansiyon aleti kullanılıyorsa hatalı sonuç alınabilir
- Bilekten ölçen cihaz kullanılmış olabilir (Kan basıncı koldan ölçülmelidir)
- Zamanla bozulmuş tansiyon aleti kullanılıyor olabilir
- Cihazın pili zayıf olabilir
Bu tür sorunlar hastanın kan basıncının hatalı ölçülmesine ve hatalı tedavi uygulamalarına sebep olabilmektedir. Yaygın olarak kullanılan otomatik cihazların seçimine dikkat edilmesi gerekir. Koldan ölçen, kalibrasyonu yapılmış, kendini kanıtlamış, onaylanmış, denenmiş cihazlar tercih edilmesinde fayda vardır. Mevcut cihazların zaman zaman sağlık tesislerinde yapılan ölçümlerle karşılaştırılarak kontrol edilmesi ve periyodik kalibrasyonlarının mutlaka yapılması gerekir. Kan basıncı ölçümü esnasında da hatalı uygulamalardan uzak durulmalıdır.