Siklosporiazis
Siklosporiazis, Cyclospora cayetanensis isimli parazitin neden olduğu, sulu ishal ile seyreden, fekal-oral bulaşan, tropikal ve subtropikal bölgelerde daha sık rastlanan bir paraziter hastalıktır.
Hastalık Orta ve Güney Amerika, Güney ve Güneydoğu Asya, Orta Doğu ve Afrika bölgesinde görülür. Bu bölgelerde yaşayanlar ya da bu bölgelere seyahat edenler risk altındadır.
Hastalık parazit ile kontamine gıda ve su aracılığı ile bulaşır. İnsandan insana geçer.
Siklosporiazis nasıl bulaşır?
Parazit kontamine gıdalar, kirli sular aracılığı ile bulaşır. Hasta insanlar gaytaları aracılığıyla attıkları ookistler ile hastalığı başkalarına bulaştırır. Parazitin ookistleri dış ortamda uygun koşullarda belli bir süre geçirmeli ve sporlanmalıdır. Aksi takdirde bulaşsa bile hastalık yapmaz. Hastalık sporlanmış ookistler ile kirlenmiş sular ve iyi yıkanmamış gıdalarla bulaşır. Kontamine ahududu ve böğürtlenin bulaşta sık rastlandığı iddia edilmektedir.
Parazit hasta kişilerle direkt temas (konuşma, tokalaşma vs ) ile bulaşmaz.
Parazitin bulaşması ile hastalığın belirtilerinin ortaya çıkması arasında geçen süre ortalama 7 gündür (2-11 gün).
Nedeni açıklanamayan inatçı ve tekrarlayan ishal vakalarında ayırıcı tanı da akılda tutulması gereken bir parazittir.
Siklosporiazis belirtileri nelerdir?
Parazit bulaştığı herkeste hastalık yapmaz. Bazen asemptomatik seyreder.
Hastalığın sıklıkla karşılaşılan belirtileri şunlardır:
- Sık, sulu ishal,
- İshal, kabızlık nöbetleri,
- Kramp tarzında karın ağrıları,
- Ateş,
- Şişkinlik,
- Gaz birikimi,
- Kas ağrıları,
- Bulantı, kusma,
- İştahsızlık,
- Kilo kaybı,
- Yorgunluk, halsizlik.
Siklosporiazis tanısı nasıl konur?
Hastalık özellikle tekrarlayan, kronik ishal vakalarında akla gelmelidir. Özellikle parazitin görüldüğü bölgelere seyahat öyküsü sorgulanmalıdır. İmmün yetmezliği olan kronik ishalli hastalarda ayırıcı tanıda unutulmamalıdır.
Hastalığın spesifik bir kan testi yoktur. Gayta örneklerinin ultraviyole florasan yöntemiyle incelenmesi ile tanı konur.
Siklosporiazis tedavisi nasıl yapılır?
Hastalığın tedavisi antibiyotiklerle yapılır. Antibiyotik olarak trimetoprim-sulfametoksazol veya siprofloksasin sık kullanılır.
Hastalığın hafif formları bir hafta içinde kendiliğinden iyileşir.
Destek tedavisi verilir. Sıvı replasmanı dehidratasyon açısından önemlidir.
Siklosporiazisden nasıl korunurum?
- Ellerin sık sık, bol su ve sabunla yıkanması,
- Kaynağı belli olmayan ve dezenfekte edildiğinden emin olmadığınız suları tüketilmemesi, bu sularla diş fırçalanmaması,
- Sebze ve meyvelerin iyice yıkanmadan tüketilmemesi,
- Hasta kişilere ait elbise, yatak takımı, pijama gibi giysilerin sıcak su ile yıkanması,
- Hasta kişilerin temas ettiği tuvalet, banyo vs yüzeylerin eşyaların temizlenmesi,
- İçeceklerinizde buz kullanılmaması.