Safra kesesinin alınması, Kolesistektomi
Kolesistektomi sık uygulanan cerrahi tedavilerdendir. Karaciğerin altında yer alan armut biçimli bir organ olan safra kesesinin çıkarılmasıdır. Safra kesesinin birincil işlevi, yemekten sonra ince bağırsağa salınan ve yiyeceklerin parçalanmasına ve emilmesine yardımcı olan safrayı depolamak ve yoğunlaştırmaktır. Bu işlevine rağmen safra kesesi olmadan da sindirim sağlığını korumak mümkündür.
Genellikle safradaki aşırı kolesterolün sonucunda oluşan safra taşları, safra kesesinin en sık hastalığıdır. Bu taşlar safranın safra kesesinden düzgün bir şekilde bağırsağa atılmasını engeller ve ciddi ağrıya sebep olur. Safra kanalı tıkanıklığı zamanla kusmaya, hazımsızlığa ve muhtemelen ateşe neden olabilir. Safra taşlarının ameliyat olmadan tedavisi yoktur.
Tedavi ne zaman gereklidir?
Genel olarak sadece semptomları olan hastalar tedavi edilmelidir.
- 40 yaş altı hastalar
- Diyabetli hastalarda akut ataklar sırasında safra kesesi ameliyatından kaynaklanan komplikasyon ve ölüm oranı daha yüksektir ve bu nedenle taş olduğu öğrenildiğinde tedavi edilmelidir.
- Kronik hastalıkları olan hastalar
- Kan bozuklukları gibi safra taşı riskini artıran hastalıkları olan hastalar
- Safra kesesi sertleşmiş olan hastalar
- Ağrı, ateş ve sarılığı olan hastalar
Her ne kadar safra taşları mide bulantısı, şişkinlik, mide yanması ve spesifik olmayan ağrılara yol açabilse de safra taşlarına ilişkin en iyi ve en spesifik semptomlar yukarıda belirtilen üç ağrı kompleksidir.
Artık laparoskopik kolesistektomi rutin olarak uygulanmaktadır. Ancak açık ameliyat ihtiyacını artırabilecek faktörler arasında obezite, akut kolesistit veya yoğun skar dokusuyla sonuçlanan önceki üst karın operasyonları yer alabilir.
Safra kesem alınırsa kolesterolüm değişir mi?
Direkt olarak değişmez. Safra keseniz alındıktan sonra diyetiniz değişmezse kan kolesterol seviyenizde bir değişiklik olmayacaktır. Ancak safra kesesi semptomları olan hastalar bilinçsizce yağlardan ve kolesterolden zengin gıdalardan kaçınmalıdır. Safra keseniz alındıktan sonra artık semptomlarınız olmayacak, bu da daha yüksek yağ ve kolesterol içeren bir diyete yol açabilir. Bu da kolesterol seviyesinin yükselmesine yol açabilir.
Ameliyatsız tedaviler nelerdir?
Hiçbir semptomu olmayan hastalarda safra taşlarından semptom veya komplikasyon gelişme riski 20 yıl içinde %20 civarındadır. Böylece 40 yaş üstü ve safra kesesi tedavisi için başka endikasyonu olmayan hastalar da gözlemlenebilmektedir. Uygunsuz bir zamanda atak geçirme veya komplikasyonlardan birinin gelişme riski olsa da bu küçük bir risktir.
Ursactive, Ursodiol gibi ilaçlar safra taşlarını eritmek için kullanılan ilaçlardır. Nadiren kolesterolün artmasına veya ishale neden olabilir. Günde iki ila üç kez alınır. Bu ilaçlar yalnızca kolesterolü veya öncelikle kolesterol taşları (%80) olan hastalarda işe yarar. İki yıl kullanan ve kolesterol safra taşı olan hastaların safra taşlarının erime şansı %20’dir. Safra keseleri hastalıklı kaldığından ve daha fazla tedavi olmaksızın 3 ila 5 yıl içinde safra taşının tekrar oluşma ihtimali %30 ila %50 olduğundan, bu hastaların taşlar eridikten sonra günde bir kez bu ilaçları almaya devam etmeleri gerekebilir.
Litotripsi veya safra taşlarının şok dalgasıyla kırılması, taşları daha sonra kistik kanaldan geçerek ortak kanala ve bağırsağa geçebilecek küçük parçacıklara ayırmak için yüksek düzeyde odaklanmış bir ses dalgası kullanan yeni bir tekniktir.