Q ateşi 

Q ateşi, Coxiella burnetii isimli bakterinin etkeni olduğu, enfekte çiftlik hayvanları ile yakın temas ile bulaşan, genellikle belirti vermeyen veya hafif belirtiler gösteren, ancak bazen ciddi komplikasyonlara neden olabilen bir zoonotik hastalıktır.  

Etken bakterinin izolasyonu oldukça zordur. 

Son dönemde güçlü bir biyolojik silah olarak değerlendirilmektedir.  

Hastalık Kanada, Amerika, Avrupa, İran ve Yeni Zelanda gibi ülkelerde daha sık olmakla birlikte hemen her bölgede görülür.  

Enfekte hayvanlarda düşüğe sık rastlanır. 

Q ateşi hastalığı açısından enfekte hayvanların bulunduğu çiftliklerde çalışan çiftçiler, veterinerler, ahır işçileri ve mezbaha çalışanları gibi hayvanlarla yakın çalışan kişiler daha fazla risk altındadır. 

Q ateşi nasıl bulaşır? 

Coxiella burnetii  bakterisi insanlara keçi, koyun, sığır gibi çiftlik hayvanları aracılığıyla bulaşır. Bakteri hayvanlara direkt veya keneler yoluyla geçer.  

Hayvanlardan insanlara bulaş en fazla inhalasyon şeklinde olur. Enfekte hayvanların olduğu çiftliklerde çalışanlar, buralarda bulunanalar ortamdan solunum yoluyla bakteriyi alabilir.  

Hastalığın diğer bulaş yolları şunlardır:  

• Hayvanların dışkıları ile temas, 

• Hayvan derileri, yünleri ile temas,  

• Doğum esnasında hayvanların plasentaları ile temas,  

• Hayvanların kesilmesi esnasında kanı ile temas,  

• Hayvanların pastörize edilmemiş sütlerinin içilmesi,  

Ayrıca pastörize edilmemiş süt (bakterileri öldürmek için ısıtılmamış süt) içmekten de Q ateşi alabilirsiniz, ancak bu daha az olasıdır. 

Bakterinin bulaşması ile hastalık belirtilerinin başlaması arasında geçen süre ortalama 2-3 haftadır. 

Q ateşi belirtileri nelerdir? 

Hastalık bazı hastalarda belirti vermez. 

Belirtiler başlangıçta grip benzeri yüksek ateş, kas ağrıları, fotofobi, yorgunluk, halsizlik, boğaz ağrısı şeklinde başlar.  

Hastalık ilerleyen dönemde; 

• Pnömoni, 

• Hepatit,  

• Endokardit ile seyredebilir.  

Nadiren;  

• Makulopapuler döküntü,  

• Perikardit,  

• Myokardit,  

• Aseptik menenjit  

• Poliradikülit,  

• Tiroidit,  

• Pankreatit,  

• Hemofagositik sendrom,  

• Lenfoma benzeri semptomlar  

• Hamilelik döneminde ölü doğum görülebilir 

Hastalık bulguları 1-3 hafta sürer. Uygun tedavi uygulanırsa genel olarak zararsız bir hastalıktır. 

Q ateşi tanısı nasıl konur? 

Hastalık tanısı anamnez, muayene ve labortauvar bulguları ile konur. 

Hastanın çiftlik hayvanları ile teması, çalışma ortamı sorgulanır. Hastalık bulguları değerlendirilir. 

Tanı diğer hastalıklara benzeyen belirti ve bulgular nedeniyle zordur.  

Laboratuvarda antikor değerlerine bakılır.  

Q ateşi tedavisi nasıl yapılır? 

Hastalığın tedavisi belirtilere yönelik destek tedavisi yanı sıra antibiyotik kullanımı ile mümkündür. 

Antibiyotik tedavisinde doksisiklin tercih edilir. Ayrıca trimethoprim-sulfamethoxazole veya azithromycin kullanılabilir. 

Varsa komplikasyonlara yönelik tedavi uygulanır.  

Q ateşinden nasıl korunurum? 

Korunmanın en önemli iki yolu genel hijyen kurallarına uyulması ve hayvanların aşılanmasıdır.  

• Ellerin sık sık, bol su ve sabunla yıkanması,  

• Hayvanlarla veya vücut sıvıları ile temas ederken eldiven kullanılması, gözlük takılması, kesiklerin, sıyrıkların, yaraların kapatılması,  

• Hayvan artıklarıyla temastan kaçınılması,  

• Hayvan doğumlarında plasentanın güvenli bir şekilde uzaklaştırılması,  

• Hamileyken hayvan doğumlarından uzak durulması,  

• Sütün kaynatılarak içilmesi,  

• Hayvanlara yakın yerlerde yiyecek ve içecek bulundurulmaması, tüketilmemesi.