Ortodontik tedaviler neden ve nasıl yapılır?

Ortodontik Tedaviler 

Ortodontik tedavi, dişlerin görünümünü ve çalışmalarını iyileştirmek için dişleri düzeltmek ve hareket düzenini sağlamak için uygulanan tedavi yöntemleridir. Ortodonti uzmanlık dalının uğraşı alanıdır. Çoğunlukla çarpık, çıkıntılı veya çapraşık dişlerin görünümü ve dizilimi iyileştirilir. Ayrıca ısırma basıncını tüm dişlere yayarak dişlerin, diş etlerinin ve çene eklemlerinin uzun vadeli sağlığı korunur.  

Ortodontik tedavinin başarısı iyi bir ağız hijyeni ile doğru orantılıdır. İyi ağız hijyeninin olmadığı durumlarda ortodontik tedavi diş çürümelerini artırabilir. 

Ortodontik tedavi neden gereklidir?  

Ortodontik tedavi ile:  

  • Diş çapraşıklıkları düzeltilir.  Hem dişlere güzel bir görünüm sağlanır, hem de gülümseme iyileştirilir. 
  • Dişlerin birbirleri ile birleşmesi iyileştirilir. Diş temizleme kolaylaşır, plak oluşumu, enfeksiyonlar ve çürümeler engellenir.  
  • Dişlerin çıkıntılı ve çirkin görünümü giderilir. Dişin ısırma vs durumlarında hasar görmesi, kırılması, hatta kaybı önlenir.  
  • Ön ve arka dişler eşit olarak birleştirilir, ısırma düzeltilir. 
  • Düzgün birleşmeyen dişlerin çene eklemine verebileceği hasar engellenir.  
  • Düzensiz dişlerin, diğer dişlere ve diş etine zarar verme olasılığı azaltılır.  

 Ortodontik tedavi hangi yaşlarda uygulanır?  

Ortodontik tedavi hemen her yaşta uygulanabilir. Ancak en iyi zaman uygulama zamanı çocukluk dönemidir. Bu dönemde yeni çıkmaya başlayan dişler daha kolay düzeltilebilir ve tedavi başarısı diğer yaşlara göre daha yüksektir. Yetişkin dönemde ortodondik tedavi endikasyonu azalır. Daha çok mutlaka müdahale edilmesi gereken ileri düzey problemlerde veya travmatik durumlarda kullanılır. Tedavi süresi çocukluk dönemi uygulamalarına göre daha uzundur ve başarı daha düşüktür.   



 Ortodontik tedaviye nasıl karar verilir?  

Ortodontik tedavi gerekliliğine ve hangi tedavinin yapılacağına ortodonti uzmanı karar verir.  

Muayene bulguları, röntgen bulguları genellikle ortodontik  tedavinin gerekip gerekmediğini belirleme de yeterlidir.  İhtiyaç halinde alçı modelleme çalışmaları yapılabilir.  

Ortodonti uzmanı teşhise göre bir tedavi planlaması yapar. Ortodonti tedavisi kısmen uzun süreçli bir tedavidir. Hastanın tedaviye uyumu, ağız hijyeni alışkanlıkları tedaviyi belirmede esas alınır. Tedavi uygulaması öncesi dolgu, kanal tedavisi, diş çekimi gibi bazı hazırlık işlemlerine ihtiyaç olabilir. Bunun için ortodonti uzmanı hasta ile birlikte bir planlama yapar.  

Dişleriniz birbirine yakınsa, fazla dişiniz varsa, dişleriniz üst üste biniyor, düzeltmek için yeterli boşluk kalmıyorsa tedavinin bir parçası olarak bazı dişlerin çekimine ihtiyaç olabilir.  

Ortodontik tedavide uygulanan yöntemler nelerdir? 

Ortodontik tedavi esas olarak diş telleri yardımı ile çarpık, çapraşık yada düzensiz dişlerin düzeltilmesidir. Ancak tedavi yöntemi diş sorununuza bağlı olarak değişebilir. Bazı diş sorunlarında çeneye geçici küçük iğneler yerleştirilebilir, korse takmak gerekebilir.  

Ortodontik tedavi ne kadar sürer?  

Tedavi planlamasına, hastanın yaşına ve soruna bağlı olarak ortodontik tedavi genellikle 18-24 ay sürer. Bazen tedavinin sonunda ince bir tel kalıcı olarak diş arkasına takılabilir. Bazen de tedavi sonrası 12 ay süreyle gece plağı kullanımı ihtiyacı doğabilir.  

Ortodonti tedavisinde kullanılan aletler nelerdir? 

Ortodontik tedavide dişlerin düzeltilmesi amacıyla farklı apareyler kullanılır. Bunlar:  

  • Sabit diş telleri: Dişlerin çoğunlukla ön tarafına bazen arka tarafına bantlarla yapıştırılan ve tellerle bağlanan braketlerden oluşan, bir süre sabit olarak kalan diş telleridir. Esnek bir tel tüm braketleri birleştirir ve dişlerin hareket etmesini sağlar. Cihazı kendiniz çıkaramazsınız, bu nedenle sabit cihaz olarak adlandırılır. En yaygın ortodontik aparey türüdür. Çoğunlukla metalden, bazen plastik veya seramikten yapılırlar. Takıldıktan birkaç gün sonra normal gıda çeşitlerini yiyebilirsiniz. Ancak cihaza zarar verdiği için şekerli gıdalar, sert gıdalar ve gazlı içeceklerden uzak durmalısınız çünkü bunlar ve dişlerinize zarar verebilir. Çeneye darbe riski olan sporlarda çene koruyucu kullanılmalıdır.  
  • Çıkarılabilir diş telleri: Çoğunlukla üst damağa yerleştirilen, bazı dişlere takılan plastik plakalardır. Temizlenmek amacıyla çıkarılabilirler. Bunlar sınırlı diş hareketi arzu edilen tedavilerde kullanılır. Dişleri hafif basınçla hareket ettiren hassas teller ve yaylara sahiptir. Küçük sorunları düzeltmek için veya sabit tel tedavisinin bir parçası olarak kullanılabilir. Bazen de çocuklarda parmak emme sorununa çözüm olarak kullanılır.  
  • Fonksiyonel apareyler: Hem üst hemde alt dişlere takılan, birlikte hareketi sağlayan bir çift plastik diş telidir. Bazen fonksiyonel bir ayraç kullanarak mümkündür. Bu cihaz, çene kaslarının gücünü kullanarak çalışır ve belirli sorun türlerine yardımcı olabilir. Çenenin büyüme şeklini değiştirir. Plastik, metal ve seramik formları vardır. Diş temizliği ve yemek yerken çıkarmanız gerekebilir. 
  • Görünmez diş telleri: Dişleri düzeltmek için kullanılan sert, şeffaf plastik kalıplardır. Her hasta için özel tasarlanır, iki haftada bir değiştirilen setler halindedir.  
  • Başlık: Diğer ortodontik cihazlarla birlikte özellikle geceleri kullanılan apareydir. Ön dişler tedavi edilirken arka dişlerin pozisyonunu düzeltmek için kullanılır. Başlık takarken yemek yiyip içilmez.   
  • Diğer apareyler: Dişin arkasına takılan lingual diş telleri, hizalayıcılarda ortodonik tedavide kullanılabilir.  
  • Yer tutucular: Ortodontik tedaviden sonra, tedavinin etkinliğini devam ettirmek için kullanılır. Sabit ya da çıkarılabilirdir. Tedaviden sonra düzgün kullanılmaz ise diğer aletlerle düzelen dişler hareket edebilir.  

Çıkarılabilir veya fonsiyonel apareylerde en iyi sonucu elde etmek için günde 22 – 23 saat takılmalıdır. Yemek, içmek, fırçalamak ve dişlerinizin arasını temizlemek için çıkarılabilirler. Bazen dişleri hareket ettirmeye yardımcı olmak için sabit bir apareye hassas elastik bantlar takılabilir. Daha ciddi çene ameliyatı gerekebilir.  

Ortodontik tedaviler canımı yakar mı? 

Tüm ortodontik apareyler takıldıklarında ya da ara ayarlamalar yapıldığında dişlerde ve çenede rahatsızlık oluşturabilir. İlk başta alışmak için süreye ihtiyaç olacaktır. Teller size zarar vermez. Ancak diş teli bakımı düzgün yapılmaz, temizliğe dikkat edilmezse diş teli ile diş arasında yiyecek artıkları kalacak, plaklara ve diş taşlarına neden olacaktır.  

Ortodontik tedaviler kesin çözüm sunar mı? 

Ortodontik tedaviler yüzde yüz etkin tedavi yöntemleri değildir. Aparey çıkarıldıktan sonra bile küçük diş hareketleri olabilir. Ancak tedavi öncesine dönecek kadar değişiklik beklenmez.  

Diş teli bakımı 

Ortodontik tedavinin önemli bir süreci diş teli bakımıdır. Diş çürümelerini, diş kayıplarını önlemek diş tellerinin bakımına özen göstermeli, arada yemek artığı kalmayacak şekilde temizlik yapılmalıdır.  

Fotoğraf: Quang Tri NGUYEN



Scroll to Top