Kızamıkçık
Kızamıkçık virüsünün neden olduğu, hamilelerde ciddi komplikasyonlara yol açabilen, döküntülü, aşı ile önlenebilir, akut, viral, bulaşıcı bir hastalıktır. Genellikle bir hafta içinde kendiliğinden iyileşir.
Hamileliğin ilk üç aylık döneminde geçirilen hastalık ölü doğum, görme, işitme, kalp veya beyin anomalilerine (Konjenital Rubella Sendromu) yol açabilir.
Hastalık solunum yoluyla (öksürme, hapşırma vs) bulaşır.
Hastalık yetişkinlerde eklem iltihabına neden olabilir. Kanama bozuklukları, ensefalit gibi nadir komplikasyonlar da görülebilir.
Alman kızamığı ya da üç gün hastalığı diye de adlandırılır.
Kızamıkçık hastalığı nasıl bulaşır?
Hastalığın etkeni kızamıkçık virüsüdür. Virüs solunum yoluyla yakın temasta damlacıkların yayılması ile bulaşır.
Virüsün bulaşması ile hastalık belirtilerinin başlaması arasında geçen süre 14 gündür (12-23 gün).
Hastalar döküntüler başlamadan bir hafta öncesinden, döküntüler başladıktan bir hafta sonrasına kadar bulaştırıcıdır. En fazla bulaşıcılığın olduğu dönem döküntülerin ortaya çıktığı dönemdir.
Kızamıkçık hastalığının belirtileri nelerdir?
Hastalığın sık görülen belirtileri şunlardır:
- Hafif ateş (<39°C),
- Burun akıntısı,
- Hapşırma,
- Öksürük,
- Küçük eklem (parmak, bilek vs) ağrıları,
- Baş ağrısı,
- Boğaz ağrısı,
- Gözlerde kızarma,
- Döküntü.
Döküntü hastalık için tipiktir ve hastaların %50-80’inde görülür. Döküntü yüz, boyun ve kulak arkasında başlar. Kulak arkası ve boyun lenf bezleri şişer. 1-3 gün sonra döküntüler tüm vücuda yayılır. Kırmızı veya pembe görünümlüdür. Deri üzerinde ele gelen pütürlü bir görünüm olur.
Hastalığın en bulaştırıcı olduğu dönem döküntülerin ortaya çıkmasından sonraki 1-5. günlerdir. Yetişkinlerde ve özellikle kadınlarda eklem iltihabı gelişebilir. 3-10 gün süren ağrılı eklem şişlikleri olabilir.
Hastalığın hamileliğin özellikle ilk üç ayında geçirilmesi tehlikelidir. Virüsün anneden fetüse geçme riski %90’dır. Konjenital Rubella Sendromuna yol açar. Bebeklerde ağır kalp hasarı, sağırlık, katarakt, beyin hasarı, zekâ geriliği, otizm, karaciğer, dalak hasarı, diyabetes mellitus, tiroid fonksiyon bozuklukları ve katarakt gibi doğumsal anomaliler görülür. Ayrıca ölü doğum olabilir. Konjenital Rubella Sendromunun bir tedavisi bulunmamaktadır.
Kızamıkçık hastalığının tanısı nasıl konur?
Hastalığın tipik deri döküntüleri nedeniyle tanısı anamnez ve muayene bulguları ile kolayca konulabilir.
Başka kızamıkçık hastasının varlığı, döküntülerin başlama zamanı ve şekli sorgulanır. Muayenede döküntülerin değerlendirmesi yapılır. Muayene hastalık için yeterlidir.
Hastalığın kesin tanısı akut ve iyileşme döneminde kanda antikor düzeylerinin araştırılması ile konur.
Kızamıkçık hastalığının tedavisi nasıl yapılır?
Hastalığın spesifik bir tedavisi yoktur. Bol istirahat, bol sıvı gıda tüketimi, sıvı replasmanı, semptomlara yönelik destek tedavisi (ateş düşürücü, ağrı kesici, kaşıntı tedavisi vs) önerilir.
Hamilelerin, yetişkinlerin veya komplikasyon gelişen çocukların hastanede takibi gerekebilir. Hastalığa ilave başka bir enfeksiyon gelişmesi durumunda gerekirse antibiyotik verilebilir.
Hastanın başka çocuklar, hamileler, bağışıklığı olmayan kişilerle teması engellenir.
Kızamıkçık hastalığından nasıl korunurum?
Hastalıktan korunmanın en önemli yöntemi aşı olmaktır. Aşı tek başına veya MMMR aşısı ile uygulanır. Diğer korunma yöntemleri ise hastalar ile temastan kaçınma ve kişisel hijyen kurallarına uymaktır. Canlı aşı olduğu için gebelere uygulanmaz ve aşı sonrası en az bir ay gebe kalınmaz.
- Hastaların okul, kreş, işyeri, kışla vs gibi toplu yaşam alanlarından uzak tutulması,
- Hamileler ve evdeki aşısız diğer çocuklarla temasının engellenmesi,
- Hasta kişilerin kullandığı kişisel malzemelerin (çatal, bıçak, tabak vs) ayrılması, başkalarının kullanmaması,
- Ellerin sık sık sabun ve bol su ile yıkanması,
- Öksürürken el veya mendille ağzın kapatılması, bu mendillerin çöpe atılması,
- Muayene ve tedavi esnasında kişisel koruyucu ekipman kullanımı.
Kızamıkçık hastalığının görüldüğü bölgelere seyahat edilecekse aşıların mutlaka tamamlanması gerekir.