Karın ağrısı sindirim sistemi rahatsızlıkları arasında en sık karşılaşılan şikayetlerden birisidir. Karın ağrısı ani başlayan akut karın ağrısı ve bir süredir devam eden kronik ağrıları şeklinde olabilir.
Karın ağrıları bazen herhangi bir organ hizasında künt ağrı şeklinde olabilirken bazen de farklı bölgelere yansıyan ancak hangi organın ağrısı olduğu anlaşılamayan ağrılar şeklinde de olabilir. Bazen de karın içerisinde organlar dışında kalan mezenter veya periton dokusunun ağrısı olabilir.
Karın ağrılarında organlara göre ağrıyan bölgeleri kısaca inceleyelim:
- Yemek borusu ağrısı genellikle göğüs kemiğinin arkasında, boyun, çene, kol veya sırtta ağrı şeklinde görülebilir.
- Mide ağrısı göbek ile göğüs kemiği arasında kalan epigastrium bölgesindedir. Bazen bu bölgenin soluna doğru ve sırta yansıyabilir.
- Duodenum ağrısı, epigastrium bölgesinde, sağ akciğer kaburgaları alt hizasında ve sırtta ağrı yapabilir.
- İnce bağırsak ağrısı genelde göbek çevresindedir. Bazen de ağrıya sebep olan yerin üzerindedir.
- Kalın bağırsak ağrısı genellikle göneğin altında ve soruna sebep olan bölgeye doğru yerleşimlidir.
- Rektum ağrısı arkada rektum etrafında ve kalçada ağrı şeklinde gerçekleşebilmektedir.
- Pankreas ağrısı tüm karına yayılabilir, epigastrium blgesinde veya sırtta ağrı şeklinde olabilir.
- Karaciğer ve safra kesesi ağrısı genelde sağ üst bölgeden sağ omuza veya sırta yayılan ağrı şeklinde görülebilmektedir.
Akut karın ağrıları
Akut karın ağrısı genellikle sindirim sistemi enfeksiyonları, sindirim sisteminin iltihabi hastalıkları, böbrek ve safra yolları hastalıkları, bağırsak tıkanıklıkları veya organlarda yırtılmalara bağlı olarak meydana gelebilir. Akut karın ağrısı çoğunlukla ciddi bir durumu işaret ettiği için mutlaka hekiminize danışınız, 112 acil servisten veya en yakın sağlık tesisinden yardım isteyiniz.
Akut karın ağrıları birçok sebepten kaynaklanabilir. En sık görülen bazılarından bahsedelim.
Kalbin ana damarlarından olan abdominal aortada oluşan anevrizmaların rüptürü şiddetli karın ağrısı ile birlikte ciddi hayati tehlike oluşturan bir durumdur. Acil müdahale gerektirir.
Akut gastroenterit hastalığında iştahsızlık, bulantı ve sık sık kusmalar eşlik edebilir. Karın ağrısı kramp şeklindedir ve nerenin ağrıdığını hasta tam olarak ifade edemeyebilir.Bu hastalarda genelde ishal ve ateş de sıklıkla görülür.
Akut apandisitte bulantı ve ani başlayan iştah kaybı vardır. Bu hastalarda kusma nadir görülür. Bu hastalarda karın ağrısı önce epigastriumda ve yaygın iken göbek etrafında da görülebilir. Zamanla karnın sağ alt köşesinde toplanan karın ağrısı vardır. Apandisitin patlaması halinde sağ alt karın ağrısının azaldığı veya geçtiği görülebilmektedir. HAstada şikayetlerin başladığı ilk 12 saatte pek ateş olmaz. İlk 24 saate kadar hastanın karnında hassasiyet, spazm veya karında sertleşme görülmeyebilir. Karın ağrısı da ilk 24 saatten sonra sağ alt bölgeye toplanır.
Akut kolesistit safra kesesinin iltihabıdır. Yağlı gıdalardan sonra rahatsızlığı artan, midede şişkinlik ve dolgumluık yaşayan, sağ üst karın bölgesinde hassasiyet ifade eden hastalarda kolesistit varlığından şüphelenilir. Sağ üst karın ve epigastrium bölgesinde şiddetli ve sürekli devam eden ağrı tarif ederler. Bu hastalarda iştahsızlık, bulantı ve zaman zaman kusma da görülebilir. Genellikle ateş de bu semptomlara eşlik eder. Kusma kolesistit hastalarında cerrahi açıdan önemli bir belirtidir.
Akut divertikülit bağırsaklarda normalde olmaması gereken divertikül oluşumlarının iltihabi durumlarında meydana gelir. Bu hastalarda genellikle karnın alt bölgesinde ve sıklıkla da sol alt bölgede ağrı oluşur. Karında ağrı ile birlikte hassasiyet ve sertlik de oluşabilir. Bu hastalarda ateş, kabızlık, bulantı ve kusma da sık görülür.
Akut pankreatit pankreasın inflamatuar durumlarıdır. Genellikle aşırı alkol alan kişilerde daha sık görülmektedir. Safra kesesi taşı olan hastalarda da yakın pozisyonu sebebiyle sıklıkla pankreatit görülebilir. Akut pankreatit hastalarında, hafif bir karın ağrısından, çok şiddetli ve hatta ağrı şokuna kadar oluşabilen farklı karın ağrısı şekilleri oluşabilmektedir. Bulantı, kusmai terleme, halsizlik ve ateş akut pankreatit hastalarında karın ağrısına eşlik eden diğer belirtilerdir.
Akut bağırsak tıkanıklığı durumlarında kramp şeklinde karın ağrıları oluşabilmektedir.Aynı zamanda hastada kusma, kabızlık, karında hassasiyet ve gerginlik de meydana gelebilir.
Karın içi organların yırtılma veya delinmeleri perforasyon olarak ifade edilir. Organ perforasyonları arasında en sık görüleni ülser perforasyonlarıdır. Bu hastalarda ani başlayan şiddetli karın ağrısı oluşur. Hareket etmekle artan karın ağrısı sebebiyle hasta hareketsiz kalmaya çalışır. Karında hassasiyet, sertli, hipotansiyon ve ilerlemiş dönemde şok gelişmesi sık görülen durumlardır. Acil müdahale gerektiren sağlık sorunlarından birisidir.
Karın ağrılarının bir diğer sebebi karın içi organları saran mezenter dokusunun damarlarında kan akışını yavaşlatan sebepler sonucu oluşan kanlanma bozukluğu ve doku kayıplarıdır. Bu durum mezenterik vasküler enfarktüs olarak adlandırılır. Genellikle kalp yetmezliği gibi kan akışını yavaşlatan hastalıklarda görülmektedir. Orta ve daha şiddetli derecelerde karın ağrısına neden olmaktadır. Bazen hastalarda kusma veya kanlı ishal de görülebilmektedir. Hastaların karnında hassasiyet, gerginlik ve sertlik görülebilmektedir. İlerlemiş vakalarda hipotansiyon ve şok hali de gelişebilir.
Akut karın ağrısının kadınlarda görülen bir sebebi de kadın üreme organlarından kaynaklanan ağrılardır. Menstruasyon dönemi ağrıları da şiddetli karın ağrısı yapabilmektedir. Menstruasyon döneminde ani başlayan karın ağrıları bir enfeksiyon veya üreme organlarında meydana gelen bir rüptürden kaynaklanabilir.
Ayrıca kadın üreme organlarında yumurtalıkları rahime bağlayan tüplerin iltihaplanması sonucu şiddetli ağrı görülebilir. Bu duruma akut salpingit denilmektedir.Genelde karnın alt bölgesinde, titreme ve ateş ile birlikte görülen karın ağrısına bölgedeki kist veya kitleler de sebep olabilmektedir. Bazen cinsel yolla bulaşan hastalıklar da akut salpingit tablosuna yol açabilmektedir.
Antikoagulan ilaçların kullanımı sırasında da karın içi organlarda kanamalar sebebiyle ani başlayan karın ağrısı meydana gelebilmektedir.
Ayrıca pelvik inflamatuar hastalıklar, over kistleri, ektopik gebelikler de akut karın ağrısına sebep olabilir.
Erkeklerde testis problemleri de karına yansıyan akut ağrılara neden olabilmektedir.
Akut karın ağrıları hayati tehlike oluşturabilen durumlardan kaynaklanabildikleri için erken tanınmaları ve erken tedavi edilmeleri çok önemlidir. Bu nedenle bu tür şikayetleri olan hastaları acilen sağlık ekiplerinden yarıdım almaları gerekir.
Genel bir kural olarak daha önce sağlıklı iken ani başlayan şiddetli karın ağrısı olan ve karın ağrısı 6 saatten uzun süren hastalarda çoğunlukla cerrahi açıdan önemli bir durum olabileceği düşünülür.
Kronik karın ağrıları
Bu tür karın ağrıları haftalar veya aylar boyunca devam eden ağrılardır. Akut ağrıya sebep olan hastalıkların hafif oluşması veya ilerlememesi, karın ağrısının uzun süredir yaşanmasına sebep olabilmektedir. Akut karın ağrısı sebeplerinin hemen hemen hepsi benzer ağrı şekliyle kronik ağrı olarak da yaşanabilmektedir.
Akut ağrı sebeplerine ek olarak bazı hastalıklar da kronik ağrıya sebep olabilir. Örneğin irritabl bağırsak sendromu midenin daha aşağısında ve sol alt bölgede karın ağrısı yapabilir. Hasta bu ağrıya dayanabilmektedir. Ağrı yiyeceklerle artabilir ve genellikle dışkılama ile azalır. Zakan zaman kabızlık ve ishal döngüleri oluşabilir.
Kolon kanserleri sol inen kolon (sigmoid kolon) dan daha önceki alanlarda oluşanlar genellikle karın ağrısı ile belirti verirken, sigmoid kolon ve rektuma doğru yerleşimli kanserlerde ağrı oluşmayabilir. Bu hastalarda sıklıkla rektal kanama ve anemi de belirtilere eşlik eder.
Ayrıca kronik divertikülit, kronik intestinal obstrüksiyon, tüberküloza bağlı peritonit ve pakreas kanserleri de kronik karın ağrısı oluşturabilir.
Bazı sistemik hastalıklar da kronik karın ağrısına sebep olabilmektedir. Örneğin bağ dokusu hastalıkları, kurşun zehirlenmesi, diyabet, porfiri, tabes dorsalis vb.