RDW Testi
Akciğerler vasıtasıyla kana geçen serbest oksijen kanda eritrositler tarafından depolanarak dokulara kadar taşınır ve dokulardaki karbondioksit ise tekrar akciğerlere iletilir. Bu mekanizmada en önemli role sahip olan eritrositlerin kandaki dağılımlarında büyüklük farkları olup olmadığı eritrosit dağılım genişliği RDW testi ile ortaya koyulur.
Normalde kandaki olgun eritrositlerin aynı büyüklükte olmaları beklenir. Eritrositlerin büyüklükleri değiştikçe hem kapasiteleri hem de fonksiyonları etkileneceğinden birçok hastalığın oluşmasına neden olabilir. Ayrıca birçok hastalık da bu boyut farklılıklarına sebep olarak semptomlarını gerçekleştirir. Örneğin kanda anemi ortaya çıkmadan önce eritrositlerin büyüklükleri (RWD değeri) artmaya başlar. Çünkü genç eritrositlerin daha az üretilmesi olgun eritrositlerin sayısında artışa ve eritrosit büyüklüklerinin rölatif artmasına neden olmaktadır. Talasemi taşıyıcılığında RWD normal iken demir eksikliği anemisinde RWD değeri artmaktadır. RDW değerleri anemi dahil birçok tıbbi durumun değerlendirilmesinde kullanılır.
Hastalarda baş dönmesi, yorgunluk gibi anemi semptomları varsa RDW değeri incelenebilir. Bu inceleme ile aneminin nedeni tespit edilmeye çalışılır. Ayrıca talasemi hastalarının durumunu değerlendirmek, gebelerdeki demir eksikliği anemisi oluşma riskini analiz etmek, kandaki diğer anemi sebebi olabilecek durumları erken dönemde tahlil edebilmek için RDW değeri incelenebilir. Eritrosit dağılım genişliği bazen periferik yayma ile teyit edilebilir. Bazı hastalıkların prognozunu tanımlamak için de RDW değerleri incelenebilir. Örneğin kalp yetmezliğinin gidişatında RDW değeri önemli prognostik tetkiklerden birisidir. RDW’nin klinik kullanımı sadece mikrositik anemiye neden olan anemiler ile sınırlı değildir. Talasemi ve diğer hemoglobinopatilerden, demir eksikliği anemisini ayırt etmek için de kullanılır. Ayrıca RDW yükselmesi ile iskemik kalp hastalığı, akut ve kronik kalp yetmezliği, ateroskleroz, vasküler tıkayıcı hastalık, hipertansiyon, inflamatuar barsak hastalığının aktif durumu, romatoid artrit ve genel olarak progresif inflamasyona yol açan durumlarda da değerlendirilebilmektedir. İnflamasyon ve oksidatif stresin RDW’yi etkilediği ve RDW’nin kanda dolaşan hepsidin, IL-6, TNF-alfa ve diğer sitokinlerdeki artışı da yansıttığı gösterilmiştir.
RDW değer genellikle tek başına kullanılmaz ve MCV, MCH, Hgb, Hct diğer eritrosit değerlendirme indeksleri ile birlikte yorumlanır. RDW için, yüzde olarak hesaplanan testlerde, normal değer %13 ± 1,5’tir. Demir eksikliği anemisinde bu değer %15–25, Talasemi taşıyıcılığında %12–15, talasemi majorda %25–35 şeklinde bulunur. Herediter sferositozda RDW değer %17-20, konjenital diseritropoietik anemilerde %20-25 ve hatta daha yüksek bulunabilmektedir. %25’in üzerindeki RDW değerleri sideroblastik anemi ile örtüşür.
RDW değeri normal olan bazı hastalıklar:
- Homojen mikrositik, normositik ve makrositik anemiler
- Talasemi
- Kronik hastalıklar
- Kemoterapi
- Kronik karaciğer hastalığı
- Anemik olmayan hemoglobinopati
- Kronik myelositer lösemi
- Kanamalar
- Aplastik anemi
- Prelösemi
- Hipotiroidi
- Alkolizm
- Beslenme bozuklukları
RDW değeri artmış olan bazı hastalıklar:
- Herediter sferositoz
- Heterojen mikrositik, normositik ve makrositik anemiler
- Demir eksikliği
- Demir ve folat eksiklikleri erken dönemi
- Folat ve B12 eksikliği (Megaloblastik anemi)
- S Beta talasemi
- Hemoglobinopatiler (SS, SC)
- İmmün hemolitik anemi
- Hemoglobin H hastalığı
- Miyelofibroz
- Soğuk aglütinin varlığı
- Eritrosit parçalanması
- Sideroblastik anemi
- Beslenme bozuklukları
Birden fazla sebebi olan karışık anemilerde RDW değeri yüksek olmaktadır. Herhangi bir anemi belirtisi olmayan kişilerde RDW değerleri diğer analizler için de kullanılabilmektedir. Örneğin RDW değeri yüksek olan kişilerde ölüm riski daha yüksektir. Kalp hastalığı olanlarda veya kanser tanısı olan hastalarda RDW değeri yüksek olan durumların daha kötü prognoza sahip oldukları görülmüştür.
Sebepsiz kilo veren kişilerde yüksek RDW değeri kilo kaybının herhangi bir kansere bağlı olması ihtimalini artırmaktadır. Uyku bozukluklarında, diyabet riski olan kişilerde, cerrahi öncesi risk analizinde veya otoimmün hastalıkların gidişatının değerlendirilmesinde RDW değeri kullanılmaktadır.