Albümin insan kanında en fazla miktarda bulunan proteindir. Kandaki proteinlerin %60’ını oluşturur. Kan damarları dışında diğer dokularda da bulunur. Hatta vücuttaki toplam albüminin yaklaşık %30-40 kadarı kan damarlarında bulunur. Kan damarlarında kan basıncının belirli bir düzeyde tutulmasına katkıda bulunur. Albümin aynı zamanda kandaki metabolitlerin, moleküllerin ve ilaçlar gibi taşınması gereken maddelerin iyi bir taşıyıcısıdır. Albümin aynı zamanda kan pH’ının korunmasında da çok önemli bir fonksiyona sahiptir.
Normal bir insanda kandaki albümin seviyesi yaklaşık 40 gr/L kadardır. Yenidoğanlarda serum albümin düzeyleri yetişkinlere göre daha düşüktür. Albümin sadece karaciğer hücrelerinde üretilir. Ancak karaciğerde depolanmaz. Normal bir erişkinde karaciğer günde ortalama 14-15 gr/L albümin üretebilir. Hatta ihtiyaç halinde karaciğer bu üretim hızını 3-4 katına kadar artırabilir. Bu yüzden karaciğer hücrelerinde hasar oluşturan hastalıklarda kandaki albümin seviyeleri düşer ve hayati sorunlara sebep olabilir.
Albümin miktarı fazlalığında ise damarların iç yüzeylerindeki endotel hücrelerinde parçalanır. Albümin en zafla kas ve cilt dokusunda (%50’si) parçalanır. Ayrıca %15’i karaciğerde, %10’u gastrointestinal sistemden parçalanır. Üriner sistem ile albumin kaybı ise çok az miktardadır.
Albüminin kanda taşıyabildiği bilinen başlıca maddeler:
- Yağ asitleri (oleik, linoleik, linolenik, arasidonik, palmitik ve miristik asit vb.)
- Serbest radikaller
- Bazı toksik metabolizma ürünleri
- Yüksek miktarlarında zehirli olabilecek metaller (çinko, bakır, kadmiyum, cıva, altın, gümüş ve nikel vb.)
- Nitrik oksit
- Tiroid hormonları
- Steroidler
- Bilirubin
- Çoğu ilaçlar
- B6 vitamini
- A vitamini
- Kalsiyum
- Magnezyum
- Üremik toksinler
- L-sistein ve homosistein gibi tiyol içeren endojen bileşikler
- Bakteriler
- Soygazlar (ksenon, kripton ve argon, neon ve helyum vb.)
- Resveratrol gibi bazı antioksidanlar
Vücudumuzda albümin sentezini etkileyen faktörler kısaca beslenme durumu, serum onkotik basıncı, sitokinler ve hormonlar dahil olmak üzere çeşitli faktörlersayılabilir. TNF ve IL-1 gibi inflamatuar durumlarla ilişkili inhibitör maddeler de albümin sentezini ve işlevlerini etkileyebilir.
Albümin testlerinde kandaki albümin seviyesinin düşüklüğü daha önemlidir ve vücutta birçok soruna neden olabilmektedir.
Kanda albümin seviyesinin düşüklüğünün (hipoalbüminemi) en sın nedenleri:
- İnflamatuvar olaylar
- Protein alımının azaldığı beslenme bozuklukları
- Albümin üretiminin azaldığı durumlar
- Protein enerji malnutrisyonu
- Karaciğer yetmezliği
- Birincil sentez defektleri
- Asidoz
- Akut faz reaksiyonları
- Bazı sitokinler
- Bazı hormonlar
- Albümin parçalanmasının arttığı durumlar
- Protein kaybettiren enteropatiler
- Yanıklar
- Nefrotik sendrom
- Damar duvarlarında albüminin dokulara kaçışına neden olan durumlar
- Sepsis
- Hemodilüsyon
- Redistrubisyon
Kandaki albümin seviyesinin azalması taşınması gereken ilaçların ve diğer birçok molekülün ihtiyaç olan noktalara taşınamaması sebebiyle yüzlerce farklı klinik soruna neden olabilmektedir.
Kandaki albümin seviyesinin fazlalığının (hiperalbüminemi) en sık nedenleri:
- Dehidrasyon
- HIV AIDS
- Monoklonal gammopati
- Multipil myeloma
- Amiloidoz
- Kronik enflamatuar durumlar
- Kemik iliği bozukluğu
Kandaki yüksek albümin seviyeleri ishal, yorgunluk, ayakta veya otururken baş dönmesi, açıklanamayan kilo kaybı, ateş, karıncalanma veya uyuşma gibi semptomlara sebep olabilir.
Kandaki albümin eviyesinin azalması veya artması tespit edildiğinde eşlik eden diğer semptomlar veya hastalıkların birlikte değerlendirilmesi gerekir. Bu durumlarda hekiminiz hastalıklarınızın komplikasyonlarının değerlendirilmesi için ileri tetkiklere de başvurabilir.
Bazı kronik hastalıklarda (diyabet, Sistemik lupus eritematozus vb.) kan albümin seviyesinden bağımzıs olarak hastalık kandaki albüminin kullanılmasıyla farklı düzeylerde komplikasyonlara neden olabilmektedir. Örneğin diyabet hastalarında uzun vadede albüminin glukoz ile bağlanması sonucu böbrek veya gözlerde sorunlara sebep olabilmektedir. Bu nedenlerle bazı kronik hastalıklarda periyodik kontrollerde kan albümin seviyesi takibi ile organların ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekmektedir.
Albümin seviyesi birçok klinik durumda bazı hastalıkların mortalitesine etki ederken, tedavinin bir parçası olarak da kullanılmaktadır.