Kan şekeri ölçüm cihazı, glukometre nasıl kullanılır? 

Gizli veya açık, herhangi bir tür diyabet hastası, gebelik sürecinde gelişen gestasyonel diyabet veya kan şekerinin izlenmesi gereken herhangi bir hastalığa veya riskli duruma sahip olan kişilerin kan glukoz düzeylerinin kontrol edilmesi gerekir. Kan glukoz seviyesi venöz kan alınarak laboratuvar ortamında yapılan çalışma ile tespit edilebileceği gibi, genellikle ve en sık olarak parmak ucundan bir kan damlasının glukometre cihazında incelenmesiyle daha pratik olarak tespit edilebilir.  

Kan şekeri ölçüm cihazı glukometre ile kan glukoz seviyesini izleyerek genel kontrol yapılmasının yanında, kan şekerinin egzersizle veya stresle nasıl değiştiği de öğrenilebilir. Ayrıca kan şekerini yükselten diğer durumların olup olmadığı incelenebilir. Örneğin bazı ilaçların kan şekerine etkileri izlenebilir. Veya tedavi amaçlı kullanılan ilaçların kan şekerinin dengesi için faydalı olup olmadığı kontrol edilebilir. Özellikle diyabet hastalarına uygun tedavi planına karar verilmesi sürecinde kullanılan ilaçların etkilerinin izlenmesi gerekir. 

Farklı yiyeceklere göre değişen kan şekeri seviyesi, ilaç unutma halinde ne olduğu, aktif kullanılan ilaçların etkisinin nasıl olduğu, diyabet tedavi planının faydalı olup olmadığı, kan şekeri düzeyini neyin artırdığını veya azalttığını öğrenmek çok hayati faydalar sağlayacaktır. Özellikle diyabetin uzun dönem komplikasyonlarından korunmak için bu bilgiler çok önemlidir. 

Kan şekeri ne zaman ölçülmelidir? 

Kan şekeri ölçümü sıklığı mutlaka bir hekim danışmanlığında karar verilmesi gereken bir durumdur. Hekiminiz şüphelenebileceğiniz durumları, olması gereken periyodik ölçümleri ve acil durumları size tarif edecektir. Kontrol sıklığı hastalığın tanısına, agresifliğine, kan şekeri regülasyon seviyesine ve hastanın kliniğine göre değişebilir. Değerlerin yüksek veya düşük olduğu durumlarda ne yapmanız gerekeceğini de hekiminiz bilgilendirecektir. 

Kan şekeri seviyesi riskli hastalarda bazen acilen ölçülmesi gerekebilen bir durumdur. Baş dönmesi, halsizlik ve bayılma hissi gibi rahatsızlık durumlarında kan şekeri düşüklüğü olabilir ve hemen kontrol edilmesi gerekir. 

Tip 1 diyabet hastalığında pankreasın insülin üretimi durduğu veya çok az üretebildiği için kan şekeri ölçümünün daha sık yapılması gerekir. Hatta günde 10 defaya kadar test yapılması gerekebilir. Yemekten önce, egzersizden önce veya sonra, yatmadan önce veya gece kan şekerini tekrar tekrar kontrol etmek gerekebilir. HAstanın yeni gelişen ek bir rahatsızlığı olursa bu ölçüm sayısının artması da gerekebilir. 

Tip 2 diyabette vücut insülin üretebilmekte ancak bu insülini verimli kullanamamaktadır. Bu nedenle hastanın ek olarak alacağı insülin seviyesi daha düşük olabilir ve kan şekeri kontrol sıklığı 2 veya 4 defa ile sınırlı olabilir. Ancak gene de tedavinin başlangıç aşamasında daha sık ölçmek gerekebilir. Yatmadan önce veya uyanınca, yemeklerden önce veya bir süre sonra kan şekerini kontrol etmek gerekebilir.  

İnsülin kullanmayan ve diğer diyabet ilaçları kullanan hastaların, kendi kan şekeri durumlarını doğru hissedebilecekleri algıları gelişmişse ve düzensizlik pek görülmüyorsa kan şekeri ölçümünü yapmamaları veya seyrek yapmaları yeterli olabilir. 

Kan şekeri seviyesi ne olmalıdır? 

Kan glukoz seviyesi vücudun anlık enerji ihtiyacına göre değişkenlik gösterir. Kişinin yaşı, aktivite düzeyi, diyabet hastası ise diyabetin türü ve yılı, diğer eşlik eden sağlık sorunları ve stres durumuna göre değişebilir.  

Genel kabul görmüş kan şekeri düzeyleri yemeklerden önce 80-130 mg/dl, yemeklerden sonra ise 180 mg/dl’nin altında olmasıdır.  

Glukometre nedir? 

Glukometreler, kan şekeri seviyelerini her yerde ve her zaman kontrol etmek için kullanılan taşınabilir, kullanışlı ve kullanımı basit cihazlardır. Bu cihazlar, genellikle parmak ucundan alınan az miktarda kanı analiz eder ve saniyeler içinde sonuç verir. Glukometreler, sürekli değişen kan şekeri düzeylerinin test edilmesine yardımcı olur ve bu nedenle, seviyelerin sık sık test edilmesi ve kaydedilmesi gerekebilir. 

Kan şekeri ölçüm cihazları olan glukometreler genellikle ölçümleri hafızalarında saklar. Ancak daha güvenli ve kolay erişilebilmesi için ayrı bir kayıt sistemi kullanmak daha faydalı olabilir. Bu ayrı bir kâğıt veya cep telefonuna kayıt şeklinde olabilir. Kan şekeri kayıtları için mobil uygulamalar da kullanılabilmektedir. Hekiminizin geçmiş kayıtlarınızı görmesi gerekebilir.  

Glukometre nasıl kullanılır? 

Enfeksiyonu önlemek ve diyabeti izlerken yanlış sonuçlardan kaçınmak için evde şeker ölçer kullanırken adım adım bir rutin izlenmelidir. Şeker ölçüm cihazıyla birlikte verilen talimatlara uymak da önemlidir. Genel olarak, bir glukometre kullanmanın adımları şunlardır: 

• Ellerinizi sabun ve suyla iyice yıkayın ve bir havluyla kurulayın veya parmağı temizlemek için ıslak bez kullanın ve testten önce parmağınızın kuru olduğundan emin olun. 
• Strip kutusundan bir test stribi çıkarın. Parmağı delmeden önce şeridi glukometrede sağlanan yuvaya yerleştirin veya sokun. Bu, stripe kan örneğinin eklenmesini kolaylaştırır. Bazı şeker ölçüm cihazları, kan örneğinin önce şeride ve ardından yuvaya yerleştirilmesine ihtiyaç duyacaktır.  
• Bir tane strip aldıktan sonra strip kutusunu hemen kapatın. Çünkü ağzı açık kutudaki stripler nem alabilir ve bu sonraki sonuçlarınızı etkileyebilir. 
• Parmağın ucunu delmek için temiz bir iğne veya lanset kullanın. 
• Delme cihazını hazırlayın 
• Delme aletinin kapağını çevirin ve çıkarın 
• Lanseti tutucuya uygun şekilde iterek yerleştirin 
• Başlığı yeniden takın ve delme cihazını cilt kalınlığına göre ayarlayın (daha küçük sayılar daha sığ ve daha az ağrılı delikler sağlar). 
• Temiz neşter ile parmak ucunu delin ve kanın dışarı sızmasını bekleyin. 
• Dışarı sızan bir veya iki damla kanı şeker ölçüm cihazına yerleştirilen strip üzerinde belirtilen yere damlatın. Cildin şeritle temas etmemesine dikkat edin. Bu önemlidir, çünkü parmaklardaki yiyecek ve ilaç kalıntıları test sonuçlarını etkileyebilir. 
• Kan akışını durdurmak için delinen bölgeye temiz bir pamuklu ped yerleştirin ve bastırarak kısa bir süre bekleyin. 
• Stribi cihaza yerleştirdikten sonra sonucu bekleyin. 
• Kullandığınız lanset ve test stribini uygun bir şekilde çöpe atın. Kan ile bulaşabilecek hastalıklar konusunda başkalarını riske atmamanız gerektiğini unutmayın. Özellikle lanseti tekrar veya başkasında asla kullanmayın. 
• Test sonucunu not edin. Sonucu etkileyen bir durum varsa (ağır yemek veya stres vb.) notunuza ekleyin. 

Evde bu şekilde kan şekeri seviyenizi izleyebilseniz dahi bu durum anlık veya günlük kan şekeri seviyenizi gösterecektir. Aktif devam ettiğiniz herhangi bir tedaviniz varsa, onun etkinliğini de gösterebildiği için anormal durumları hekiminizle tartışmanızda fayda vardır. Ayrıca üç aylık HbA1C test sonuçları da kan şekeri seviyesi kadar tedavi etkinliğini ve diyabet regülasyonunu kontrol etmek için kullanılan önemli testlerdendir.