Çarpıntı nedir?
Çarpıntı kişinin kalp atımlarını hissetmesi, duymasıdır. Normal şartlar altında kalp dakikada 60-100 kez atar. Kişi kalbinin atımını hissetmez veya çok az hisseder.
Kalp atım sayısı dakika da 60’ın altına düşerse bradikardi, 100’ün üzerine çıkarsa taşikardiden söz edilir.
Çarpıntı esnasında kalp atım sayısı artar, bazen 200 atım/dakikaya kadar çıkabilir. Bu değer hayati risk oluştursa da düşük düzeyler her zaman zararlı değildir. Çarpıntı hissi uzar, başka şikayetleri beraberinde getirirse acil tıbbi yardım gerekebilir.
Çarpıntı her zaman için bir hastalık belirtisi değildir. Heyecanlanma, korkma, stres altında olma gibi durumlarda, aşırı egzersiz, koşu halinde, fazla kafein alındığında, bazen de anksiyete durumlarında çarpıntı olabilir. Ancak bazı vakalarda çarpıntı altta yatan bir başka kalp hastalığın belirtisi olabilir.
Ansiyete bozukluğu gibi psikolojik rahatsızlıklarda altta yatan hastalığın uygun şekilde tedavi edilmesi ile çarpıntı hissi de azalacaktır. Heyecan, stres, korku gibi duyguların sakinleşmesi, koşu sonrası dinlenme ile çarpıntı şikâyeti kendiliğinden geçecektir. Ancak çarpıntının kendisi de başka kalp hastalıkları için tetikleyici rol oynayabilir.
Çarpıntı süresi altta yatan hastalığa veya tetikleyen faktörün devamlılığına göre değişir. Anksiyeteye bağlı çarpıntı uzun süre devam ederken, heyecanlanmaya bağlı çarpıntı birkaç dakika da geçebilir. Altta yatan bir kalp hastalığı varsa ve uygun şekilde tedavi başlanmamış ise aylar süren çarpıntı olabilir.
Çarpıntı tanısında en önemli araç EKG’dir. Kalp grafisi ile kalbin ritim düzeyi, kalp atım sayısı tespit edilebilir. Bazen kişi çarpıntı hissetse de EKG’de değişiklikler olmayabilir. Çarpıntı hissine rağmen EKG’de kalp atım sayısı ve ritmi normal ise psikolojik veya duygusal nedenler düşünülebilir.
Çarpıntı durumunda kalp atımları sadece göğüs üzerinden hissedilmeyebilir. Kişinin boynunda, boğazında da kalp atımları hissedilebilir.
Çarpıntı toplumlarda sık görülen bir şikayettir. Acil servislere yapılan yaklaşık her on başvurudan biri, kardiyoloji polikliniklerine yapılan yaklaşık her beş başvurudan bir çarpıntı şikayeti ile olmaktadır.
Çarpıntı şikayeti yanı sıra göğüs ağrısı, kalbin çok çok hızlı atması, bir eksik atması gibi belirtiler yoksa, yapılan tetkikler de (EKG, holter vs) kalp hastalığına ilişkin bir bulgu yoksa kaygı bozuklukları gibi psikiyatrik hastalıklardan şüphelenilir. Bu durum sıkça rastlanan bir durumdur.
Çarpıntı nedenleri:
Çarpıntı kalp hastalıklarından kaynaklanabileceği gibi kalp dışı nedenlerden de kaynaklanabilir. Bu nedenle iyi bir hastalık öyküsü ve muayene önemlidir.
Çarpıntı nedeni olabilecek kalp hastalıkları şunlardır:
- Kan basıncı yüksekliği,
- Kalp ritim bozuklukları (atriyal fibrilasyon, supraventriküler taşikardi, ventriküler fibrilasyon vs),
- Kalp romatizması,
- Kalp kası hastalıkları (myokardit),
- Kalp damar hastalıkları,
- Kalp krizi (miyokard enfarktüsü) (yoğun bir kaygı hali ve göğüs ağrısı ile birlikte olur),
- Kalbin kalıtsal hastalıkları,
- Aort damarının genişlemesi (aort anevrizması),
- Kalp zarının iltihaplanması (perikardit).
Çarpıntı nedeni olabilecek kalp hastalığı dışındaki nedenler şunlardır:
- Ani heyecan,
- Aşırı stres, kaygı
- Korku,
- Aşırı hareket, koşu,
- Uykusuzluk,
- Ateş yüksekliği,
- Fazla kahve tüketimi,
- Aşırı alkol tüketimi,
- Madde kullanımı,
- Aşırı nikotin alma (sigara içme),
- Bazı ilaçlar (gribal enfeksiyon, akciğer hastalığı ilaçları vs),
- Normalden fazla kanama, sıvı kaybı,
- Gebelik,
- Menopoz,
- Migren tarzı baş ağrıları,
- Yüksek irtifa, oksijen azlığı,
- Anemi,
- Tiroid bezi hastalıkları (hipertiroidi, guatr vs),
- Kan şekeri düşüklüğü,
- Kaygı bozukluğu,
- Panik atak,
- Yaygın anksiyete bozukluğu,
- Major depresyon,
- Psikotik ataklar.
Çarpıntının tanısı:
Çarpıntı şikayeti ile başvuran hastada ilk iş çarpıntıya neden olan hastalığın tespit edilmesidir. Toplumda sık rastlanan çarpıntı vakalarının birden fazla uzmanlık dalı tarafından değerlendirilmesi de gerekebilir.
Çarpıntı şikayeti ile başvuran hastadan öncelikle detaylı bir anamnez alınır. Şikayetlerin başlangıç zamanı, ne sıklıkla geliştiği, en fazla hangi zaman diliminde görüldüğü, süresi, şiddeti, beraberinde var olan belirtiler sorgulanır.
Daha sonra iyi bir muayene yapılır. Hastanın kan basıncı seviyesi tespit edilir. Kalp muayenesi yapılır. Kalp atımı ölçülür. Kalp hastalıkları, tiroid bezi hastalıkları vs açısından değerlendirilir.
Çarpıntı tanısı için gerekli olabilecek tetkikler şunlardır:
- EKG,
- Açlık kan şekeri,
- Tiroid fonksiyon testleri,
- Holter,
- EFOR testi,
Çarpıntının tedavisi:
Çarpıntı şikayeti yanı sıra göğüs ağrısı, nefes darlığı, bayılma veya baygınlık hissi varsa acil tıbbi müdahale gerekebilir.
Çarpıntı şikayetinin altta yatan nedeni kahve tüketimi, heyecan, stres, alkol tüketimi, madde bağımlılığı gibi nedenler ise bunların ortadan kaldırılması şikayetin giderilmesi için yeterli olabilir.
Gebelik, menopoz gibi durumlarda destek tedavileri uygulanabilir. Migren tedavisi, kan şekeri düzeyinin kontrol altına alınması, kansızlık tedavisi, tiroid hastalığına yönelik tedaviler bazı çarpıntı vakalarında çözüm olabilir. Kaygı bozukluğu, panik atak gibi durumlarda psikiyatrist kontrolünde tedavi gerekir
Altta yatan hastalık kalp kaynaklı ise ona yönelik tedavi uygulanır. Kalp hastalığının türüne göre ilaç tedavisi veya girişimsel tedaviler uygulanır. Girişimsel tedavilerde radyofrekans ablasyon (kasıktan bir kateter yardımı ile girilip ritim bozukluğunun olduğu yere radyofrekans dalgaları gönderilmesi) veya başka yöntemler denenebilir.
Fotoğraf: freestocks.org