Humon papilloma virus, hem kadınlarda hem erkeklerde üreme sisteminin en sık görülen virüsüdür. Her ne kadar virus çoğunlukla iyi seyirli, kendiliğinden geçecek şekilde olsa da kansere kadar giden bir hastalık tablosuna yol açabilir. Genital siğillerin çoğundan sorumludur.
HPV’nin bilinen 100 farklı tipi vardır. Bunların 14 tanesinin kanser ile ilişkisi gösterilmiştir. Kadınlara özellikle HPV-16 ve 18 tipleri servikal kanser nedenidir. 2018 yılında Dünya genelinde 570.000 yeni servikal kanser tanısı konmuş ve yaklaşık 311.000 kişi kaybedilmiştir. HPV serviks dışında anus, vulva, vagina, penis and orofarenks kanserlerinin nedeni olabilir.
DSÖ özellikle 9-14 yaş kız çocuklarına tütün ürünlerinden uzak durma, kültüre ve yaşa uygun cinsel eğitim gibi sağlık okuryazarlığının artırılması faaliyetleri yanında HPV aşısını önermektedir. Bu yaş grubunda aşı uygulamasının prekanseröz lezyonları ve kanseri önleme de maliyet-etkin bir yöntem olduğu ifade edilmektedir.
HPV aşısı nasıl uygulanır?
2006’da bir quadrivalan (tip-6,11,16,18) , 2007’de bir bivalan (tip-16 ve 18) ve 2014’de bir nanovalan (6,11,16,18,31,33,45,52 ve 58 dâhil 9 farklı tipin L1 proteinini içerir) olmak üzere üç farklı aşı kullanıma sunulmuştur.
Her üç aşı da rekombinant DNA teknolojisi ile üretilmektedir ve intramuskuler uygulanır. 2017 itibarı ile 71 ülke kız çocukları için, 11 ülke de kız ve erkek çocukları için HPV aşısını aşı şemalarına eklemiştir.
Her üç aşı da 9-14 yaş arasında iki doz halinde, 14 yaş üzerinde ise 3 doz olarak uygulanır. İlk doz ile ikinci doz arasında 1-2.5 ay, ikinci doz ile üçüncü doz arasında ise 3-5 ay süre bırakılır.
HPV aşısı sonrası olası yan etkiler nelerdir?
Enjeksiyon yerinde kızarıklık, ağrı, ateş, halsizlik, uyuşukluk görülebilir. Nadiren anaflaksi riski taşır.
HPV yetişkinlerde kullanılır mı?
Risk gruplarında tek doz kullanılır. DSÖ 2/100.000 vaka görülen ülkelere çocuklara ve risk grubundaki yetişkinlere (askeri personel, laboratuvar çalışanı, endemik bölgelere seyahat edenler, bağışıklık sistemi zayıflamış olanlar vs) HPV aşısını önermektedir.
HPV aşısı kimlere uygulanmaz?
Daha önceki dozlarda şiddetli alerjik reaksiyon gelişenlerde uygulanmaz. Yüksek ateş ile seyreden hastalıklarda tablo iyileşene kadar uygulanmaz. Gebelerde güvenli kullanımına ilişkin yeterli veri yok, hamilelik sonrasına planlama yapınız.
HPV aşısı nasıl muhafaza edilir?
2-8°C’ de saklayınız, dondurulmaz. Buzdolabından çıkardıktan sonra en kısa sürede kullanınız.
Bivalan aşılar buzdolabı dışında 8-25 °C de 3 gün, 25-37 °C de 1 gün saklanabilir.
Quadrivalan aşılar buzdolabı dışında 8-42 °C de, nanovalan aşılar ise 8-25 °C de 3 gün muhafaza edilebilir.
Direkt güneş ışığından koruyunuz.
Fotoğraf: Johannes