Geriatri (Yaşlı Tıbbı)
Geriatri, 65 yaş üzeri kişilerin sağlığının korunması, sağlık sorunları ile mücadele, sosyal yaşantıları ve hayat kalitelerinin artırılması, toplumsal soyutlanmanın önlenmesini ve yaşlı kişilerin çok yönlü olarak değerlendirilmesini amaçlayan bir bilim dalıdır. İç hastalıkları uzmanlığının bir yan dalıdır.
Yaşlanma kişide birçok sağlık sorununu beraberinde getirir. Sağlık sorunları farklı uzmanlık dallarının ilgi alanına girebilir. Uzmanlık dalları kendi ilgi alanına giren sağlık sorunları ile ilgilenecek bazen diğer sağlık sorunları atlanabilecektir. Tüm sağlık sorunlarının tek elden yönetilmesi kişi açısından daha verimli sonuçlar alınmasına yol açacaktır.
Sağlık sorunlarının çözümü için yaşlı bireyler çok sayıda ilaç kullanmak zorunda kalmaktadır. Bu ilaçların birbirleriyle etkileşimi, ilaç kullanma saatlerinin organizasyonu, yan etkilerinin yönetimi bazen bir ekip çalışmasını gerektirmektedir.
Yaşlanma ile birlikte bazı fizyolojik değişiklikler oluşmaktadır. Sağlık sorunları yanı sıra hafıza değişiklikleri, konsantrasyon sorunları, denge problemlerine bağlı düşmeler, uyku problemleri, idrar problemleri de gelişebilmektedir. Tüm bunlar yaşlı bireylerde stres, depresyon nedeni olabilmekte, toplumsal soyutlama oluşabilmektedir.
Beslenme yaşlanma ile birlikte daha da önem kazanan bir yaşamsal aktivite halini alabilmektedir. Yaşlanan vücudun gereksinimleri değişmekte, sağlık sorunlarının getirdiği ihtiyaçlar farklılaşabilmektedir.
Yaşlanmanın getirdiği sağlık sorunları, beslenme sorunları, sosyal kısıtlamalara ekonomik sıkıntılar eklendiğinde yaşlılık birey için ciddi sorun olabilmektedir.
Geriatri bilim dalı bireyin tüm bu sorunlarını tek bir elden değerlendiren, sorunlarına bütüncül yaklaşan, çok paydaşlı çalışan bir daldır. Bir ekip çalışması gerektirir. Yaşlı bireylerin öncelikli olarak hastalıklara karşı korunmasını hedef alır. Ayrıca bireylerin günlük aktivitelerini başkalarına bağımlı olmaksızın yürütebilmesi de temel hedefleri arasındadır.
Geriatri ekibi:
Geriatri ekip çalışması gerektiren bir alandır. Bu ekip genellikle şu uzmanlık alanlarından oluşur:
- Geriatrist
- Hemşire,
- Sosyal hizmet uzmanı,
- Fizyoterapist,
- İş uğraşı terapisti,
- Diyetisyen,
- Psikoterapist,
- Farmakolog.
Geriatri ekibi ihtiyaca göre diğer uzmanlık dallarıyla koordine çalışır. Tüm bu ekip bileşenlerine ilave olarak yaşlı yakınları da ekibin öneli bir parçasıdır.
Geriatri uğraş alanı:
Geriatri yaşlı sağlığı ile ilgili hemen tüm sorunlarla bir ekip çalışması dâhilinde ilgilenir. Yaşlanmaya bağlı gelişen ve geriatrinin ilgi alanına giren bazı başlıklar şunlardır:
- Tansiyon yüksekliği,
- Diyabet hastalığı,
- Kemik erimesi,
- Aşılama,
- Huzursuzluk,
- İdrar kaçırma,
- Gayta kaçırma,
- Hafıza sorunları, unutkanlık,
- Demans,
- Ağrı,
- Denge problemleri, düşme,
- Kansızlık,
- Uyku problemleri,
- Uzun süre yatmaya bağlı yatak yaraları,
- Kilo değişiklikleri,
- Beslenme sorunları,
- Fiziksel aktivite,
- Depresyon,
- İlaç kullanımı,
- Kanser taramaları,
- Fiziksel, cinsel şiddet,
- Ailesel problemler.