Fetüs gelişimi
30. Hafta
Gebelik artık sonlarına doğru yaklaşmaktadır. Doğuma doğru artan kilolara bağlı olarak ödem, ayaklarda şişlik, nefes alma da zorlanma görülebilir. Anne adayları bel ağrıları ve kramplardan şikâyet eder. Bununla birlikte rahimin sindirim ve boşaltım organlarına basısına bağlı olarak mide yanması, kabızlık, gaz birikimi, sık idrara çıkma gibi şikâyetleri olabilir.
Bebekte lanugo denilen ve vücudu kaplayan ince tüyler dökülmeye başlar. Kafa derisinde lanugo kayboldukça yerini saç almaya başlar.
Cilt altı yağ dokusu artmaya devam eder. Ciltteki pürüzler kaybolmaktadır. Bebek cildini kaplayan peynirimsi tabaka olan verniks caseosa da azalmaktadır. Cılız ve şeffaf görüntü artık yoktur.
Beyin yapısı büyüdükçe kafatası da genişlemeye devam eder. Artık yavaş yavaş beyin fonksiyonları da gelişmeye başlar.
El ve ayak tırnakları uzamaktadır.
Bebeğin uyku düzeni, hareket düzeni gibi nefes alış verişi de bir düzene oturmaktadır. Bebek artık 40 cm boyunda ve 1500 gram ağırlığındadır.
Akciğerleri kısmen gelişmiştir. Herhangi bir nedenle erken doğum olması durumunda dış ortamda hayatta kalma şansı vardır, ancak kendi kendine nefes alabilmesi için henüz erken bir dönemdir.
31. Hafta
Gebeliğin rüyalar haftası olarak bilinir. Yaklaşan doğum heyecanı, bebeğini kucağınıza almaya yaklaştığını bilmek, değişen hormonal dengeler anne adayını uykusunda çok fazla rüya görmeye itecektir. Ultrason görüntüleriyle tanıştığı bebeği gelmektedir. Rüyalar bazen anne adayını korkutacak kadar garip olabilir. Yalancı doğum sancıları olabilir. Doğumun başladığı korkusu gebeyi heyecana sokabilir. Ağrıların devamlılık kanaması erken doğum riski açısından dikkate alınmalıdır. Bu dönemde gebelik zehirlenmesi açısından kontrollerin yaptırılması gerekir. Gebenin tansiyon ölçümleri yapılır. Yüksek tansiyon gebeliği, doğumu ve bebeği sıkıntıya sokabilir. Erken müdahale bunların önlenmesi açısından önemlidir.
Doğum yaklaşmaktadır. Erken doğum riskinin olduğu bu dönemlerde anne adayının gebelik sonrası için bilgi sahibi olması gerekir. Bebeği nasıl tutacak, nasıl emzirecek, nasıl bakacak, koruyacak? Tüm bunlara ilişkin bilgiyi takip eden sağlık ekibinden rahatlıkla alabilir. Farklı kaynaklardan doğum ve bebek bakımı ile ilgili bilgi toplandığı dönemlerdir.
Bebeğin cilt altı yağ dokusu artık iyice artmıştır. Verniks caseosa azalmıştır. Bebek cildi pürüzsüzdür.
Bebek anne karnında oldukça hareketlidir. Öyle ki anneyi artık uyutmayacak düzeye çıkmıştır. Anne adayı kucağına alacağı bebeği için bundan rahatsızlık duymaz. Bebek kafasını bir taraftan bir diğer tarafa çevirebilir. Kas ve kemik yapısı daha gelişmiştir. Kemik gelişimi için artan kalsiyum ihtiyacının karşılanması önemlidir. Anne adayının beslenme programında buna özen gösterilmelidir. Beyin dokusu gelişmektedir. Beyin fonksiyonları başlamıştır, her geçen gün daha da oturmaktadır. Dışardan gelen ses, tat ve ışık gibi uyaranlara bazen bilinçli bazen irkilerek cevap verir.
Bebek artık 41 cm boyunda ve 1700 gram ağırlığında doğmaya iyice hazırlanmış bir şekildedir.
32. Hafta
Anne adayının kilo artışına bağlı olarak şikayetleri iyice artmış olabilir. Mide yanması, ödem, kabızlık, gaz birikimi, sırt ağrıları, kramplar artar. Yatarken rahat etmekte zorlanır. Rahat edebilmek için bacaklarının arasına yastık koymak zorunda kalır. Tek yastık yetmeyebilir, kafasının altına iki yastık gerekebilir.
Erken doğum riskinin arttığı dönemlerdir. Bu dönemde kanama vs belirtilerin iyi takip edilmesi gerekir.
Bebek doğum için hazırlanmaktadır. Makat kısmı yavaş yavaş yukarı, baş kısmı aşağı dönmüştür. Baş gelişi için pozisyon almıştır. Henüz baş pozisyonu almamış bebekler için endişeye gerek yoktur. Kısa süre içerisinde doğum için gerekli olan baş pozisyonunu alacaktır.
Bebeğin organ gelişimi büyük ölçüde tamamlanır. Ancak beyin gelişimi devam etmektedir. Anne adayının beyin gelişimine destek olmak için uygun beslenme programı uygulaması faydalı olacaktır.
Bebeğin duyma yeteneği de iyice gelişmiştir. Çok hareketli olduğu dönemde anne ve babasının sesini tanır sakinleşir.
Bebeğin boyu 42 cm ve ağırlığı 1900 gram olmuştur.
33. Hafta
Gebeliğin ilerlediği, kilo artışına bağlı bazı sıkıntıların yaşandığı dönem aynı zamanda doğum heyecanının da ivme kazandığı bir süreçtir. Ödem, ayaklarda şişme, sırt ağrıları, kramplar, el ve ayaklarda karıncalanmalar olabilir. Yalancı doğum ağrıları heyecan oluşturabilir. Bu dönemde beslenme kontrolü ve bol yürüyüş önemlidir. Doğum öncesi kontroller ihmal edilmemelidir.
Bebek oldukça hareketlidir. Uyku düzeni oturmuştur. Bunun dışında dışardan gelen hemen her türlü uyarana tepki verir. Ailenin bir parçası olarak yerini almıştır. Uyku dışında hareketli olması gereken dönemde hareket azalır veya kaybolursa dikkatli olmak gerekir.
Akciğerler gelişmiştir. Herhangi bir nedenle erken doğum olduğunda dışarıda yaşama şansı artar. Ancak henüz halen tek başına nefes alma şansı azdır.
Kafa kemikleri henüz birleşmemiş olsa da kemikler sertleşmiştir. İç organlar gelişmiştir. Karaciğer demir depolamaya başlar. Doğumdan sonra altıncı ayına kadar bebek anneden gelen demiri kullanırken, altıncı aydan sonra depolanan demiri kullanmaya başlar.
Beyin ve sinir sistemi gelişimini tamamlamıştır.
Bebeğin boyu 43 cm, ağırlığı 2100 grama ulaşmıştır.
34. Hafta
Artık hem anne adayı hem takip eden sağlık ekibi doğum planlamalarına başlar. Sağlıklı bir doğum için kontroller yapılır.
Bebek hareketleri anne adayının canını acıtacak kadar artar. Ancak bunun tadını çıkarmak gerekir. Çünkü birkaç hafta sonra bu tekmeler bitecektir.
Bebeğin kendini dış ortama iyice hazırlamaya başladığı görülür. Cilt altında yağ dokusu gelişmiştir. Yağ doku dış ortamda bebek cildine ısı kontrolü imkânı sağlar,
Kemikler sertleşmiştir. Ancak kafa kemikleri halen birleşmemiştir. Kafa kemiklerinin birleşmemesi ve kafa yapısının yumuşak kalması, doğum kanalından geçişi kolaylaştırmak için gereklidir.
Bebek artık 44 cm boyunda ve 2400 gram ağırlığındadır.
Fotoğraf: Stephen Andrews