Fetüsün gelişimi
14. hafta:
Gebeliğin ilk üç ayı (1. trimester) tamamlanmış, ikinci üç ayı (2. trimester) başlamıştır. Gebe için ilk döneme göre şikayetlerin azaldığı, kendini daha iyi hissettikleri dönemdir.
Bebek gelişimini önemli ölçüde ilerletmiştir. Kas ve sinir bağlantıları kurulmaya başladığından eller, kollar, bacaklar daha hareketlidir. Baş hareketleri de artmıştır.
Yüz gelişmeye devam eder. Yanaklar şekillenmektedir. Gülme gibi yüz hareketleri görülür.
Bebeğin cinsel organları gelişmeye devam eder. Erkek bebeklerde prostat oluşur. Kız bebeklerde ise yumurtalıklar kasıklara doğru hareket etmeye başlar. Bebek cinsiyeti ultrasonografi ile tespit edilebilir durumdadır.
Diğer taraftan kemikleşme süreci başlar. Kemik yapılar sertleşmektedir ve bu süreç doğum sonrası da çocukluk dönemi boyunca devam eder.
Bebek 10 cm boyunda ve 60 gram ağırlığındadır. Baş ve gövde oranı daha da toparlamıştır. Vücut incedir ama daha dik durumdadır. Deri üzerinde tüylerin (lanugo) altında yağ tabakası oluşmaya başlar. Bebek artık dışardan gelen uyarılara karşı, kıvrılıp doğrularak tepki vermektedir.
15. Hafta:
Hormonal değişimlere bağlı olarak gebede bazı farklılıkların olabileceği, anne adayının daha dikkatli olması gereken önemli gebelik haftalarından biridir. Bol sıvı alması, vitamin veya mineral takviyelerini takip eden sağlık ekibinin kontrolünde alması önerilir. Anne adayı göbek deliğinin biraz altında rahimdeki büyümeyi fark edebilir. Artık yatakta yatış pozisyonuna, hareketlerine daha fazla özen göstermelidir. Tansiyon düşmeleri, burun kanamaları, varisler açısından riskli dönemdir.
Fetusta kemik gelişimi devam etmektedir. El, kol, bacak hareketleri artmıştır. Anne adayı bebek hareketlerini henüz net olarak hissedemeyebilir. Kısa bir süre sonra hissetmeye başlayacaktır. Ancak ultrasonografi ile bebek hareketleri net olarak görülebilir.
Bebekte tat duyusu gelişmektedir. Ağzı ile emme hareketleri devam etmektedir. Göz kapakları kapalı olmakla birlikte ışığa hassasiyet vardır. Anne karnına ışık tutulduğunda tepki olarak yönünü ışığa çevirebilir.
Fetusun iç organlarının hemen hemen tamamı çalışmaya başlamıştır. Amniyon sıvısı yutuldukça akciğer gelişimi devam edecektir.
Ultrasonografi de bebeğin el ve ayakları kolaylıkla izlenebilir. Cinsiyet bilgisi net olmamakla birlikte, bebeğin pozisyonuna bağlı olarak alınabilir.
Bebek yaklaşık 12 cm boyunda ve 80 gram ağırlığındadır.
16. Hafta:
Göz kapakları halen kapalıdır, ancak göz hareketleri başlamıştır. Yüz hatları iyice belirgindir. Deri ince, deri altında kan damarları görünebilir durumdadır.
Bebeğin cinsiyeti belli olabilir. Bebek pozisyonuna bağlı olmakla birlikte erkek bebek cinsiyeti ultrasonografi ile anlaşılabilir. Kız çocukları için cinsiyet tespitinde biraz daha beklemek daha doğru olacaktır.
Net olarak hissedilmese bile anne adayı bebeğin zayıf tekmelerini hissedebilir. Bu bazen karında kasılma hissi şeklinde olabilir.
Kalp hastalıklarından şüphelenilen gebeliklerde fetal ekokardiyografi gibi tetkiklerle bebeğin kalp sorunları araştırılabilir. Uzman kişilerce, özel steteskoplarla çocuk kalp sesleri duyulabilir.
Tırnak, kaş ve kirpik gelişmiştir. Kafa da saç oluşumu daha da artmıştır. Sırt kasları ve omurga daha da sertleşmiştir. Buna bağlı olarak bebek daha dik durumdadır.
Bebek boyu yaklaşık 12,5 cm ve ağırlığı 110 gram civarındadır. Orta büyüklükte bir elma kadardır.
Bu dönemde Down Sendromu açısından üçlü tarama testlerinin yapılması önerilir.
17. Hafta:
Anne adayının hamileliği iyice ortaya çıkmıştır. Dışardan karındaki büyüme fark edilebilir. 2,5-5 kg kadar kilo almıştır. Beslenme hususunun önemli olduğu dönemlerdendir. Mineral, vitamin (özellikle D vitamini) takviyelerini ihmal etmemek gerekir. Bu konuda sağlık ekibiniz sizi bilgilendirecektir. Beslenme programı çıkarılacak, takviyeler için önerilerde bulunulacaktır.
Bebeğiniz genel olarak görüntü itibarı ile artık insan yavrusuna benzemektedir. İskelet sistemi iyice belirginleşmiştir. Kemiklerde sertleşme devam etmektedir. Yumuşak kıkırdak dokular artık yavaş yavaş kemik yapılara dönüşmektedir. Kemiklerde anneden alınan kalsiyum depolanmaktadır.
Bebek hareketleri artık net olarak hissedilebilir. Tekmeleri zayıf olarak hissedebilir ancak net olarak hissedebilmesi için biraz daha bekleyecektir.
Bebeğin zayıf kılların arttığı cildinin altında yağ tabakası gelişmektedir. Cilt altı yağ depolara artmaya başlamıştır. Bebeğin saydam görüntüsü artık azalmaya başlar. Cilt altı yağ dokusu bebeğe enerji verir, diğer taraftan doğumdan sonra bebeği soğuktan korur, sıcak tutar. Bebeğin ter bezleri de gelişmektedir.
Kalp kan pompalanmaktadır. Günde 30 litreye kadar kan pompalayabilir. Kalp atımı artık bir düzene girmiştir. Dakika da 140-150 atım olabilir. Kabaca normal insan kalp atım sayısının iki katı kadar kalp atımı vardır.
Bebeğin boyu 13 cm, ağırlığı ise ortalama olarak 150 gram kadardır.
Bazı hastalıkların, özellikle kalıtsal geçiş gösteren durumların doğum öncesi tanısı için gebelik döneminde testler yapılır. Amniyosentez gibi bu testlerde bebeğe zarar vermeden, bebeğin genetik bilgilerini içeren örnekler alınır. Bu testler için uygun hafta bu haftadır.
Fotoğraf: Volodymyr Hryshchenko