Ferritin testi

Ferritin kanda demir taşıyan bir proteindir. Kırmızı kan hücrelerinin  normal şekilde oluşması ve vücudun hemoglobinler vasıtasıyla oksijen taşıması için demire ihtiyacı vardır. Vücudunuzun karaciğer, kemik iliği ve kaslar gibi diğer kısımlarının da metabolizmaları için demire ihtiyacı vardır.

Düşük ferritin seviyeleri demir eksikliği anemisine halinde ortaya çıkar. Bu, çok az kırmızı eritrosit olduğu veya eritrositlerin hemoglobinlerinin demir eksikliği sebebiyle oksijen taşıyamadığı anlamına gelir. Demir eksikliği yetersiz beslenmeden, emilim bozukluğundan veya kan kaybından kaynaklanabilir.

Yetişkinlerde özellikle bayanlarda düşük demir seviyeleri genellikle adet dönemlerinde uzun süreli (kronik) kan kaybından kaynaklanır. Ülser veya tümör varsa, bağırsak kanaması varsa, alınan demirden daha fazlasını kaybedilebilir ve demir eksikliği gelişebilir. Hamilelik veya emzirme dönemlerinde de bu durum ortaya çıkabilir.

Yüksek demir ise seviyeleri eklemlere, kalbe, karaciğere ve pankreasa zarar verebilir. Çok fazla demir çoğunlukla hemokromatoz adı verilen kalıtsal bir hastalıktan kaynaklanır. Bu hastalığa sahip pek çok kişide, özellikle de menstruasyon yoluyla demir kaybeden kadınlarda hiçbir belirti görülmez. Ancak erkeklerde ve bazı kadınlarda yıllar geçtikçe yavaş yavaş fazla demir birikir. 20’li veya 30’lu yaşlarında eklem ve karın ağrısı hissetmeye başlayabilirler. Ağır alkol kullanımı emilen demir miktarını artırır.

Demir zehirlenmesi ise bir anda çok miktarda demir alındığında meydana gelir. Bu, yanlışlıkla çok fazla demir takviyesi alan çocuklarda görülür.

Hangi durumlarda ferritin testi yapılır?

Bir hastada:

• Soluk veya sarı cilt
• Aşırı yorgunluk ve baş dönmesi
• Zayıflık
• Ağır adet döngüleri
• Sindirim sisteminde kanama
• Dışkıda kan
• Özellikle aktivite sırasında nefes darlığı veya göğüs ağrısı
• Kırılgan tırnaklar veya saç dökülmesi
• Kulaklarda vurma veya “hışırtı” sesi
• Ani dönme hissi (vertigo)
• Çok fazla buz yiyen çocuklar ve çok fazla tam yağlı inek sütü içen küçük çocuklar ve bebekler de bu test yaptırılabilir.
• Demir eksikliği tedavisinden sonra ferritin seviyenizi kontrol etmek için de bu testi yaptırılabilir.

Bu testin yanı sıra başka hangi testler de yaptırabilir?:

• Kanının sıvı kısmındaki demiri ölçmek için serum demir düzeyi .
• Kandaki transferrin miktarını ölçmek için toplam demir bağlama kapasitesi (TIBC) . Transferrin, ferritini bağırsaktan ona ihtiyaç duyan hücrelere taşıyan proteindir.
• Kırmızı kan hücrelerinin sayısını ölçmek için hemoglobin ve hematokrit .
• Hücrelerin boyutu da dahil olmak üzere kanın birçok farklı niteliğine bakmak için tam kan sayımı (CBC) .
• Hemokromatozis olup olmadığını görmek için HFE gen testi .
• Demir eksikliğini veya kurşun toksisitesini ölçmek için çinko protoporfirin gibi testler yapılabilir.

Ferritin testi değerlendirmesi

Test sonuçları yaşa, cinsiyete, sağlık geçmişine ve diğer etkenlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Test sonuçları kullanılan laboratuvara bağlı olarak farklı olabilir.

Sonuçlar mililitre başına nanogram (ng/mL) cinsinden verilirse kan serumunuzdaki ferritinin normal aralığı şöyledir:

• Yetişkin erkekler için 24 ila 336 ng/mL

• Yetişkin kadınlar için 24 ila 307 ng/mL

• Yeni doğanlar için 25 ila 200 ng/mL

• 1 aylıkken 200 ila 600 ng/mL

• 2 ila 5 aylıkken 50 ila 200 ng/mL

• 6 aydan 15 yaşına kadar olan çocuklar için 7 ila 140 ng/mL

Ayrıca bazı laboratuvarlarda serum ferritin değeri µg/L cinsinden değerlendirilebilir. Bu durumda:

Yetişkinlerde <15 µg/L

Çocuklarda <12 µg/L ise demir eksikliğinden söz edilebilir.

Sonuçlarınızın düşük olması demir eksikliği anemisine sahip olduğunuz anlamına gelebilir. Daha düşük seviyelere bazı ilaçlar da neden olabilir. Antasitler emilim sorunlarına neden olabilir ve steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar sindirim sisteminizde kan kaybına neden olabilir. Bu durumlar demir seviyenizin ve ferritin seviyenizin düşmesine neden olabilir.

Sonuçlarınız daha yüksekse, bu şu anlama gelebilir:

• Hipertiroidizm
• Hemokromatoz
• Karaciğer hastalığı
• Enflamatuar hastalıklar
• Bir enfeksiyon
• Lösemi, lenfoma veya meme karsinomu gibi kanserler (nadiren)

Demir replasman tedavisi alıyorsanız veya yakın zamanda kan nakli yaptırdıysanız da daha yüksek seviyelere sahip olabilirsiniz.