Enerji içecekleri sağlıklı mı? 

Enerji içecekleri genellikle kafein, taurin, B vitaminleri ve bitkisel takviyeler gibi bileşenler içeren alkolsüz içeceklerdir. Enerji içeceklerinin sıklıkla fiziksel ve zihinsel faydaları olduğu iddia edilir. Üreticiye bağlı olarak sıvı bir besin takviyesi olduğunu bile iddia edebilirler. 

Enerji içeceklerinin enerjiyi artırdığına dair kanıt var mı? 

Kafein tüketimi uyanıklığa, fiziksel performansa yardımcı olabilir ve uykuyla ilgili sorunları azaltabilir. Enerji içeceklerinin de benzer etkiler sağlayabileceğine dair bazı kanıtlar vardır. Bununla birlikte, enerji içecekleri sadece kafein değil, çok daha daha fazla içeriğe sahiptir ve bu enerjik etkilerin kafeinden mi, bitkisel içeriklerden mi yoksa bunların kombinasyonundan mı kaynaklandığı hala belirsizdir. İçerik olarak kullanılan maddelerin ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekir.

Enerji içeceklerinin kafein içeriği, kafein içeren diğer içeceklerle karşılaştırıldığında nasıldır? 

Enerji içecekleri bir porsiyonda 50 ila 200 mg arasında kafein içerebilir. Ancak birçok enerji içeceği kutusunun birden fazla porsiyonu vardır. Bir kabın tamamı bir kerede tüketilirse tüketici birden fazla porsiyon kafein alıyor demektir.   

Buna karşılık, bir porsiyon normal filtre kahvesinde 95 ila 165 mg arasında kafein bulunabilir, bir porsiyon kafeinli çayda 24 ila 46 mg arasında kafein bulunur ve bir porsiyon kolada 24 ila 46 mg arasında kafein bulunur.  

Enerji içeceği tüketiminin olumsuz etkileri olabilir mi? 

Çok fazla kafein almak sinirlilik, sinirlilik, uykusuzluk, idrara çıkma artışı, anormal kalp ritimleri (aritmi) ve mide rahatsızlığı gibi yan etkilere neden olabilir. Sağlıklı yetişkinler genellikle olumsuz etkilerle karşılaşmadan günde 400 mg’a kadar kafein tüketebilirler.  

Kafein hızla ve neredeyse tamamı (%90’a kadar) mide tarafından emilir ve 20 ila 40 dakika içinde en yüksek plazma konsantrasyonlarına ulaşır.  

Kafein toksisitesi 

Kafein 3 ila 10 saatlik yarılanma ömrüne bağlı olarak toksik seviyelere hızla ulaşılabilir ve uzun süre devam edebilir. Karaciğer kafeini N-demetilasyon, asetilasyon ve oksidasyon yoluyla metabolize eder. Alkol veya ilaçlar gibi aynı yolları kullanan diğer maddeler, kafeinin yarı ömrünü yaklaşık %72 oranında uzatabilir.  Kafein toksisitesinin karakteristik fizik muayene bulguları arasında ateş, taşikardi veya bradikardi ve erken dönemde hipertansiyon ve ardından hipotansiyon yer alır.  Kafein toksisitesinde ayrıca değişen zihinsel durum, ajitasyon, sanrısal düşünce, halüsinasyonlar, nöbetler ve hatta vazokonstriksiyondan kaynaklanan iskemiye bağlı olduğu düşünülen fokal nörolojik bulguları gösterebilir. Hastanın sıklıkla midesi bulanır ve sıklıkla kusar. 

Kafein doz aşımının komplikasyonları arasında nöbet, nörolojik değişiklikler, taşikardi, aritmi, EKG değişiklikleri, hipokalemi, hiperglisemi ve laktik asidoza sekonder anyon açığı ve metabolik asidozu yer alır. Şiddetli vakalar akut böbrek hasarına, rabdomiyolize ve hatta kalp durmasına neden olabilir.  

Enerji içeceklerini tüketen yetişkinler bunu dikkatli yapmalıdır. Günde bir enerji içeceği içmenin aşırı kafein alımına yol açması muhtemel olmasa da günde birden fazla enerji içeceği içmek, özellikle bunlar kahve gibi diğer kafein içeren yiyecek veya içeceklerle birleştirilirse, aşırı kafein alımına yol açabilir.  

Enerji içeceklerine sıklıkla eklenen guarana ve ginseng gibi kafeinin etkilerini daha güçlü hale getirebilecek başka bileşenler de vardır. Guarana kafein içerir (1 g guarana yaklaşık 40 mg kafeine eşittir) ve enerji içeceğinin etkilerini önemli ölçüde artırabilir. 

Enerji içecekleri sıklıkla ilave şeker içerir. Normal günlük diyette ilave şeker, toplam kalori alımının %10’undan daha azıyla (2.000 kalorilik diyet için yaklaşık 50 g) sınırlandırılmalıdır. 

Hamile ve emziren kadınlar, üreme çağındaki kadınlar ve çocuklar, kafein tüketiminden kaynaklanan olumsuz etkiler açısından daha yüksek risk altındadır. Hamile kadınların günde 200 mg’dan az kafein tüketmesi gerekir. Emziren kadınların kafeinden kaçınmaları gerekir çünkü kafein anne sütünde anne kanındaki miktarın %50’si kadar bulunabilir. Uzmanlar çocukların da kafeinden uzak durmasını önermektedir. 

Enerji içeceklerinin içerisinde pek çok bileşen bulunmaktadır. Enerji içecekleri kafeinin etkilerini artırabilecek bileşenler içerir. Bu bileşenlerden karnitinin dayanıklılığı artırırdığı ve yağ metabolizmasını arttırarak kilo kaybını desteklediği iddia edilse de bilimsel bir kanıt yoktur.  

Enerji içeceklerinin içerisindeki bileşenlerden glukuronlaktonun toksinlerden ve kanserden koruduğu iddia edilse de hiçbir bilimsel kanıt glukuronolaktonun etkinliğini desteklememektedir. 

Enerji içeceklerinin içerisindeki bileşenlerden Guarana enerjiyi artırır, fiziksel performansı artırır ve kilo kaybını destekler. Kolalı içeceklere eklendiğinde genel olarak güvenli olarak kabul edilir.  

Enerji içeceklerinin içerisindeki bileşenlerden inositol yağ ve kolesterol düzeylerini azaltarak kalp hastalığı riskini azaltır. Ancak Panax Ginsenginin hastalık iyileşmesini hızlandırdığı, zihinsel, fiziksel ve cinsel performansı artırdığı, kan şekerini kontrol ettiği ve kan basıncını düşürdüğü iddialarını destekleyen hiçbir bilimsel kanıt yoktur.  

Enerji içeceklerinin içerisindeki bileşenlerden Taurinin, diyabet, epilepsi ve yüksek tansiyon riskini azalttığı iddialarını destekleyen yeterli kanıt yoktur. 

Bu bileşenlerin tüketimi güvenli midir? 

Karnitinin, kullanım güvenliğini sağlamak için yeterli veri yok. 

Glukuronlakton, enerji içeceklerinde kullanılan miktarı güvenli kabul etmek için yeterli veri yok. 

Guarana, kolalı içeceklere eklendiğinde genel olarak güvenli olarak kabul edilir.   

İnositol, gıdalara eklendiğinde genel olarak güvenli olarak kabul edilmektedir. 

Panax Ginsengi, kullanım güvenliğini sağlamak için yeterli veri yok.  

Taurin, sulu içeceklerde az miktarda kullanılması güvenli olarak kabul edilmektedir. 

Enerji içecekleri egzersizden önce mi yoksa egzersiz sırasında mı tüketilmeli? 

Kafein, fiziksel performansı artırmanın güvenli ve etkili bir yolu olarak kabul edilmektedir. Enerji içeceklerinde kafeinin yanı sıra başka bileşenler de bulunur ve enerji içeceklerindeki bileşenlerin egzersiz sırasındaki etkileşimlerinin güvenliği bilinmemektedir. Enerji içeceklerinin egzersiz öncesinde tüketilmesine ilişkin herhangi bir öneri bulunmamaktadır. 

Enerji içeceklerini alkolle karıştırmak güvenli midir? 

Alkol ve enerji içeceklerinin aynı anda tüketilmesi önerilmez. Bir çalışma, enerji içecekleriyle birlikte alkol tüketen kişilerin kendilerini sarhoş hissetmediklerini ve hatta uyanık hissettiklerini göstermiştir. Daha da önemlisi, motor koordinasyonu ve reaksiyon süresini ölçen testlerde sadece alkol almış kişiler kadar kötü performans göstermiştir. Ek olarak, bu tür karışık içeceklerin tüketicileri genellikle gerçekte olduklarından daha az sarhoş olduklarına inanırlar ve bu da daha fazla miktarda alkol tüketimine yol açar.