Ay ay bebek gelişimi
1.Ay
Yenidoğanın hareket yetenekleri fazla gelişmemiştir. Yenidoğan bebekler 1.ayın sonuna doğru çenesini kaldırabilir ve yatay pozisyonda başını çevirebilir. Elleri yüzüne yakınken yumruk yapabilir.
- ay sonunda yenidoğan bebeğin işitme duyusu gelişmiştir. Baştan itibaren emebilir. Siyah- beyaz cisimlere dikkatli bakmaya ve yüz takibi yapmaya başlar.
- ay sonunda bebeğiniz annesinin sesini ayırt edebilir. Herhangi bir stres olmadan ağlamaya başlayabilir. Yetişkinlerin seslerine gülmeye başlar.
- ay sonunda bebeğiniz yakın mesafedeki (19-20 cm) cisimleri net görmeye başlar. Göz teması kurmaya başlar.
Bu dönemde bebeğiniz her açıdan kendi gereksinimlerini gidermeye yönelik davranışlar sergiler. Fiziksel bakım ( doyurma ve korunma ) ve sosyal bakım ( sevgi ve duygusal yakınlık ) ihtiyaçlarının giderilmesini bekler.
Bu dönemde bebeğiniz sesten veya konuşmalardan irkilir, kendi sesini kullanamaz, boğazından anlamsız inilti sesleri çıkarabilir. En kolayı ağlayarak kendini ifade eder. Ay sonuna doğru “agu” gibi kısa heceler çıkarmaya başlar.
2. Ay
Bebeğinizin emme, yutma, babinski, arama, yakalama, moro ve adım atma refleksleri bu ayda daha belirgin hale gelir. Bu refleksler daha sonradan 3-5 ay içinde azalarak kaybolur. Bu normal gelişimsel bir süreçtir. Bu ayda bebek yüzüstü yatarken göğsünü kaldırabilir, hafif hafif uzanmaya başlar ve oturur pozisyona geldiğinde başını sallayabilir.
Bebeğiniz bu ayda ellerini açmaya ve kavramaya başlar. Uyarılara karşı ağzını açar. Büyük cisimleri takip etmeye başlar. Gördüklerinden korkabilir. Anneyi ve babayı tanımaya ve annesine bilinçli gülümsemeye başlar.
Bebeğiniz parlaklık değişimlerine doğumdan itibaren duyarlıdır ve ilk iki ay içerisinde bu duyarlılık daha da artar. Gözünü bir noktaya sabitlemeye başlar. Mesela bir oyuncağı salladığınızda şaşırabilir.
Anne-bebek arasındaki karşılıklı etkileşim hissedilmeye başlar. Zamanla bu iletişim artar.
Ortamdaki stresi hisseder ve etkilenmeye başlar. Seslere tepki vermeye başlar. Kendisiyle konuşulmasından tedirgin olabilir. Güvercin sesine benzer sesler çıkarır. Harflere benzer sesler çıkarmaya başlar.
3.Ay
Bebeğiniz bu ayda biraz daha değişmiştir ve sinir sisteminin gelişmesine bağlı olarak yeni yetenekler kazanmaya başlamıştır.
Bebeğiniz yüzüstü yatarken kollarının üzerinde hareketlenmeye başlar. Sağa sola sallanabilir. Ellerini birleştirmeyi ve kavramayı öğrenmiştir. Cisimleri ittirmeye veya onlara rastgele vurmaya başlar.
Ellerini sık sık ağzına götürür. Yanındaki kişilerin yüzüne uzanmaya başlar. Oyuncaklara da uzanmaya başlar. Cisimleri takip edebilir.
Bebeğiniz kişileri yavaş yavaş ayırabilmeye başlamıştır. Mimikleri gelişmeye başlar. Yemeklerin tatlarına mimikleriyle tepki gösterebilir. Yüksek seslere karşı irkilmelerini belli edebilir. Ortama katılan kişiyi takip etmeye başlar.
Konuşma seslerini diğer seslerden ayırmaya başlar ve konuşan kişileri de ayırt edebilir. Anne ve babasını seslerinden tanıyabilir ama yüzlerinden henüz tanıyamaz. Seslerin kaynağını aramaya başlar.
Yavaş yavaş gülme belirtileri göstermeye başlar. Hafifçe kıkırdayabilir ve konuşulunca ses çıkarabilir.
4.Ay
Bebeğiniz bu ayda kas tonusunun gelişmesine bağlı olarak destekli oturma becerisi kazanmaya başlamıştır. Oturtulunca başını dik tutabilir. Öne arkaya sallanabilir. Kollarından veya dirseklerinden destek alarak oturabilir.
Bebeğiniz artık küçük cisimleri ellerinde tutmaya ve bir elinden diğerine geçirmeye başlamıştır. Kıyafetleri tutmaya başlamıştır. Oyuncaklarla yavaş yavaş oynamaya başlar.
Bebeğiniz acıktığında annesinin memesine veya biberona yönelmeye başlamıştır. İhtiyaçlarını daha belirgin ifade etmeye başlar.
Bebeğiniz bu ayda yabancıları fark eder ve onlardan korkmaya başlar. Cisimleri rastgele ağzına götürebilir. Bu duruma dikkat etmek gerekir. Yeni yüzleri daha dikkatli inceler. Oyuncaklarla ses çıkarabilir. Onlara uzanabilir.
Bebeğiniz bu ayda hoşlandığı ses veya renkli uyaranlara gülerek cevap verebilir. Ağlarken tanıdık bir ses duyarsa ağlamasını durdurabilir. Renkleri fark edebilir. Değişken tonlarda ileri geri ses çıkarabilir. Başını duyduğu bir sese doğru çevirir. Sakinleştirici bir ses onu teskin edebilir. Yüksek sesle gülmeye başlamıştır. Kendi kendine ses çıkarır.
5.Ay
Bebeğiniz bu ayda yavaş yavaş desteksiz oturmaya da başlamıştır. Ancak siz gene de dikkatli olun ve desteği ihmal etmeyin. Önden arkaya yuvarlanabilir. Başını çarpmamasına dikkat edin. Kalça üzerine oturabilir. Ancak çabuk devrilebilir. Önden gelebilecek herhangi bir şeye karşı kendini korumaya çalışır.
Bebeğiniz cisimleri daha rahat ağzına götürmeye başlamıştır. Ayağını da ağzına götürebilecek kadar esnektir. Elden ele cisim transferi yapabilir. Elinizi tutabilir ve küçük cisimleri kavrar.
Bebeğiniz anne sütü emmiyorsa püreli gıdaları hafifçe çiğnemeye başlamıştır. Bisküvileri ve diğer gıdaları incelemeye başlar.
Kendini korumak için başına düşebilecek sicimlere yönelmeye başlar. Kendisine bakanı ve altını değiştireni tanır. Bağlanma süreci başlamıştır. Kendisine bakana bağlanmaya başlar. Yüzler arasında ayrım yapabilir ve tanıdık kişilerle daha çabuk sakinleşir. İsmini tanımaya başlar. İsmiyle seslenildiğinde yanıt vermeye başlar.
İki heceli sesleri çıkarmaya başlamıştır. Sesler anlamsızdır. Sinirlendiğini belli edebilir. Anlamsız sesler çıkarır.
6.Ay
Bebeğiniz bu ayda el desteği ile kısa süreli oturmaya başlamıştır. Yerde yüzüstü yatarken dönebilir. Yüzüstü yatarken bir elinin üzerinde ağırlığını tutabilecek kadar kol kasları gelişmiştir.
Bebeğinizin bu ayda elden ele transfer yeteneği daha da gelişmiştir. Küpleri üst üste koyabilir ve bilyeleri inceler. Küçük cisimleri yutabileceğinden eline veya yakınına bilye gibi cisimleri koymayın. Onlara elleriyle uzanabilir. Elleriyle şişeye veya biberona dokunabilir. Tek başına bisküvi gibi gıdaları yiyebilir.
Bebeğinizde bu ay yansımalara uzanma ve oyuncakları kavrama ve sallama yetenekleri gelişmiştir. Bazı hareketlerin nedenlerini ve sonuçlarını ayırt etmeye başladığı hissedilmeye başlanır.
Bebeğinizin bu ayda tanımadığı kişilerden uzak durmaya çalıştığı görülür. Onlardan çekinir. Oyun davranışlarına ilk defa başlar. Zevk almak için merak etmeye başlar. Karmaşık hareket ve davranışlar görülmeye başlanabilir. Yetişkinlerin hareketlerini taklit edebilir.
Bebeğiniz bu ayda annesinden ayrıldığını anlamaya başlayacaktır. “Hayır” kelimesini anlamaya başlar. Duyduğunda hafif duraksar. Kendisini kaldırmanız kollarıyla için işaret yapabilir.
Bebeğinizin bu ayda çıkardığı seslerin arttığını görürsünüz. Biraz daha uyumlu sesler çıkarmaya başlar. Karşıdaki kişi susunca kendisi konuşmaya başlar. Kendi seslerini kullanır. Değişik seslerle kendisini ifade etmeye çalışır. Konuşmalara kendi jargonuyla yanıt vermeye çalışır. Ayna karşısında gülümseyebilir ve ses çıkarabilir.
7.Ay
Bebeğiniz bu ayda desteksiz oturma yeteneğini birtaz daha güçlendirmiştir. Yere yüzüstü yattığında ayaklarını karnına çekmeye ve hatta sürünmeye başlar. Kendini yanlardan korumaya başlamıştır. Kollardan destek alabilir. Ayakta tutulduğunda hafif hafif sekerek adımlamaya başlar.
Bebeğinizin kendi kendine ulaşabildiği yiyecekleri almaya başladığı görülür. Elini dışa doğru açarak yakalama başlar. Kendine yadrım edebilmeye başlamıştır. Doyunca yemek yemeyi reddeder.
Bebeğinizin oyuncakları daha fazla incelemeye başladığı görülür. Farklılıkları araştırır. İki elleriyle cisimleri tutmaya başlar. Saklı cisimleri bulmaya çalışır.
Bebeğiniz yabancıları daha iyi ayırt etmeye başlar. Cisimlerle daha dikkatli ilgilenir. Yardıma ihtiyacı olduğunda aileden bir kişinin yüzüne bakarak yardım isteme hareketleri yapabilir.
Bebeğiniz bu ayda tanıdığı cismin ismini söylendiğinde ona bakmaya başlar. Müzik dinlediğinde dikkatle onu dinler ve katılmaya çalışır. Verilen seslere tepki göstermeye başlar. Kendi çıkardığı sesleri dinler ve başkalarının çıkardığı seslere de dikkat etmeye başlar. Heceleme çeşitleri artmıştır.
8.Ay
Bebeğinizin bu ayda kendi kendine oturma pozisyonuna geçebildiğini görebilirsiniz. Dizleri üzerinde de oturabilir. Yerde sürünebilir.
Bebeğiniz kendisine gösterilen kaşık gibi cisimleri kullanabilir. Bardağın içerisinden küçük cisimleri çıkarabilir. Parmaklarıyla besinleri tutabilir. Parmaklarını yavaş yavaş kullanmaya başlamıştır. Biberonu kaldırmaya başlayabilir. Düşen cisimleri düştükleri yerden alabilir.
Bebeğinizin sevincini veya üzüntüsünü göstermeye başladığı görülür. Başka birisinin ilgilendiği cisimleri o da izlemeye başlar. Oyuncaklarını tanımaya başlar.
Dili biraz daha gelişmiştir. Birçok kelimeyi anlar ve sizi dinler. Kitap okuduğunuzda sizi dinlemeye başlayabilir. Bazı emirleri yerine getirmeye başlar. Örneğin “buraya gel” dediğinizde yanınıza gelir. Aile bireylerini gözlemleyerek annesini arar.
Sesi biraz daha olgunlaşmıştır. Anne, baba, dede gibi kelimeleri söylemeye başlar. Başını sallayarak bazı ifadeleri belirtir. Başıyla hayır diyebilir. Kelime tekrarlama yeteneği gelişmeye başlar. Duygularını sesli ifadelerle açığa vurmaya başlar.
9.Ay
Bebeğinizin bu ayda kasları ve kemiklerinin biraz daha geliştiği görülür. Kendi ayakları üzerinde durabilmeye başlamıştır. Elleri üzerinde de durabilir. Yerden kalkabilir ve destekle yürüyebilir.
Parmaklarını kullanma yeteneği artmıştır. Küpleri parmaklarıyla tutabilir. Hatta iki küpü aynı anda kavramaya başlar.
Bu ayda bebeğiniz ağzıyla gıdaları ısırmaya başlamıştır. Elleriyle tuttuğu kek gibi gıdaları ısırarak küçük parçalar halinde yemeye çalışır.
Bebeğinizin bu ayda herhangi bir zil sesini takip etmeye başladığını görebilirsiniz. Elinde zil varsa onu çalabilir. Bir yere bağlı olan sili veya ses çıkaran bir oyuncağı almak için ipini çekmeye başlar.
Bebeğinizin bu ayda dikkat çekmeye çalıştığı görülür. Ses çıkararak ilgi çekmeye çalışır. Kendisine gösterilen cismi takip etmeye başlar. Aile bireylerini seslerinden tanır ve ayırt eder.
Bebeğinizin artık bu ayda mimiklerinin geliştiğini ve oyun yapmaya başladığını görebilirsiniz. Kendi ismini söylediğinizde ismine doğru bakar. Bir zil çaldığında sesin geldiği yöne doğru yönelir.
Bebeğinizin bu ayda mama gibi basit kelimeleri söylemeye başladığını görürsünüz. Başını anlamlı sallamaya başlayabilir. Başıyla hayır der. Sesleri taklit etmeye başlar ve mırıltılar çıkarır.
10.Ay
Artık bebeğinizin emme gücü iyice artmıştır. Eliyle eşyaları rahatlıkla tutabilir. Tek elinden tutulunca ayakta durabilir. İki elinden tutuca yürüyebilir. Küpleri ve küçük oyuncakları kaldırabilir. Parmaklarını daha iyi kullanmaya başlamıştır. Baş parmağı veya işaret parmağı ile kavrayabilmeye başlamıştır.
Küçük bardaklardan su içebilmeye başlayan bebeğiniz bu ayda şişe içerisindeki küçük taneleri karıştırabilir. Küçük oyuncakları kâsenin içerisine koymaya çalışır.
Korktuğunda korkunun sebebini araştırmak için bakınır.
“Bye” kelimesini anlar ve el sallar. “Baba” diyebilir.
11.Ay
Bu ayda bebeğiniz sırt ve bel kaslarının biraz daha gelişmiş olması sebebiyle oturduğu yerden dönebilmeye başlamıştır. Tek eliyle etrafı karıştırabilir ve tutunarak yürüyebilir. Eşyaları fırlatabilir. Kaşık ile yemeği karıştırabilir.
Bebeğinizin kıyafetlerini giydirirken yardım etmeye çalışır. Kendisi de giyinmeye katılmak ister.
Kaybolan oyuncağını bulmaya çalışabilir ve kasenin altındaki bir parçayı bulabilir. Kitap veya cep telefonundaki resimlere bakar.
Bebeğiniz bu ayda artık ihtiyacı olduğunda yardım ister. Eşyalarını karşısındakine uzatarak yardım ister.
Bebeğiniz bu ayda “hayır” kelimesini biraz daha anlamaya başlar. Siz ona “hayır” dediğinizde durur. Müziğe eşlik etmeye çalışır. Müzik eşliğinde zıplar. Şarkıya eşlik eder.
Bebeğiniz bu ayda ilk anlamlı kelimesini söylemeye başlar.
12.Ay
Bu ayda artık bebeğinizin fiziksel, algısal ve sosyal gelişimi daha fazla ilerlemiştir. Kendisini arkadan koruma refleksleri de gelişmiştir. Kolları havada iken ayakta durabilir ve bağımsız küçük adımlar atmaya başlar.
Bebeğiniz bu dönemde yavaş yavaş yürümeye başlamış olur. Ancak her çocuğun gelişim tablosu farklı olduğu için kimi çocuklar 9 aylıkken yürümeye başlayabileceği gibi kimilerinde bu süre 18 aya kadar çıkar.
Bebeğin bu süreçte sık sık düşmesi normaldir. Düştüğü zamanlarda eğer ciddi bir durum söz konusu değilse panik yapmamaya ve hemen duruma müdahale etmemeye özen gösterin, aksi takdirde çocuk korkabilir, kendine olan güvenini yitirebilir. Bu zamanda bebek pozitif olarak desteklenmelidir. Ortalama bebekler 12-14 aylarda yürür.
Bebeğiniz bu ayda artık kendi kendine karalama yapabilir, küçük topları tutabilir, renkli kalemleri tutabilir ve oyuncaklarını üst üste koyabilir.
Bu dönemde çocuğunuzun el becerileri de gelişmeye başlar. El becerilerini kullanabilecekleri oyunları severek oynarlar (Objeleri şekillerine uygun boşluklara yerleştirme, blokları üst üste dizip sonra yıkma gibi yapar ve bunu oyunlaştır).
Yürürken bir nesne taşıyabilir; saplı nesneleri itebilir; ayakkabı ve çoraplarını ayaklarından çıkarabilirler.
Bebeğinizi bu ayda kendi eliyle tutarak yemeye başlar. Kendi şapkasını çıkarır, kaşıkla vurarak ses çıkarır. Oyuncaklarını ararken etraftaki kutuları kaldırıp altına bakabilir.
Bebeğinizin istediği bir şey olduğunda işaret etmeye başladığını görebilirsiniz. Ailenin istediği bir eşya olursa ona da işaret edebilir. Bebeğiniz bu ayda artık daha fazla ilgi istemeye başlar.
Oyuncaklarını paylaşmaktan hoşlanmamaya başlar. Hatta yiyeceklerini ve özellikle de sizin ilginiz gibi sevdiği şeyleri başkalarıyla paylaşmaktan hoşlanmaz. Diğer çocuklarla iletişim kurmaya istekli değildir.
Anne baba ile olan yakın iletişimi kendisine olan güvenini de artırır. Sizin ilginizi çekebilmek için de elinden geleni yapar. Dikkatinizi çekmek için size gülümser, dokunur, iter ya da dürter, bağırır, sızlanır veya ağlar. Bu çabalarına karşı verdiğiniz tepkiler onun bundan sonraki davranışlarında belirleyici rol oynayabilir.
Bu aydan itibaren bebeğinizde yavaş yavaş bağımsızlık duyguları başlar.
Bebeğiniz artık bu ayda etrafında gördüğü tüm yeni objeleri dokunarak tanımaya çalışır. Dokunmak bu dönem çocukları için önemli bir öğrenme aracıdır. Bu yüzden herhangi bir tehlike söz konusu olmadığı sürece, etraftaki nesneleri dokunarak tanımasına izin verilmelidir.
Bebeğiniz bu ayda artık sizin jest ve mimiklerinizi takip etmeye başlar. Eşyaların isimlerini bilir ve o ismi söylediğinizde eşyaya bakar. 2-3 kelimeyi bilinçli olarak söylemeye başlar.