Diş ipi
Dişler arası boşluklar yemek artıkları toplar. Bu artıklar diş fırçaları ile temizlense de kalan parçalar zamanla diş taşlarına sebep olur. Diş fırçaları diş taşlarının giderilmesinde yeterli olmayabilir. Dişler arasındaki boşlukları temizlemek amacıyla diş ipi kullanılır.
Neden diş ipi kullanılmalıdır?
Diş ipi, ağız bakımının çok önemli bir parçasıdır. Uygun diş fırçalama ile birlikte günde en az bir defa diş ipi kullanımı ağız bakımını çok büyük oranda tamamlar, çürükleri ve ağız kokusunu önler.
Gıda parçaları, ağız içinde tükürük yardımı ile iyice küçük parçalara ayrılır ve diş yüzeylerine yapışır. Diş fırçaları yüzeyler yapışan gıda parçalarını büyük oranda temizler. Ancak diş yüzeylerinde az miktarda da olsa bazı parçalar diş fırçaları ile temizlenmez. Daha da önemlisi diş aralarına giren gıda parçalarının büyük kısmı diş fırçaları ile temizlenmez. Kalan gıda artıkları zaman içinde bakteri biriktirir, plaklar oluşturur. Bu plaklarda diş taşlarına (tartar) dönüşür.
Diş aralarını temizlemenin yolu arayüz fırçası ya da diş ipi kullanmaktır. Diş ipi kullanım kolaylığı ve ekonomik olması nedeniyle en fazla tercih edilen arayüz temizlik aparatıdır.
Diş ipi kullanımı diş aralarında bakteri birikimi, plak oluşumunu engeller. Plaklar ve diş taşlarının neden olacağı diş çürüklerini, enfeksiyonları önler. Bu sayede pahalı, zahmetli ve acı verici diş tedavilerine gerek kalmaz.
Bu nedenle 12 yaşından itibaren ağız bakımının bir parçası olarak günlük diş ipi kullanımı önerilmektedir.
Diş ipi seçiminde nelere dikkat edilmelidir?
İçeriğinde kullanılan malzemeye göre diş ipleri ikiye ayrılır. Bunlar:
- Naylon diş ipi
- PTFE diş ipidir.
Tasarımlarına göre de iki tür diş ipi vardır. Bunlar:
- Rulo diş ipi
- Kürdanlı diş ipidir.
Naylon diş ipleri çeşitli renk ve kokuda yapılabildiğinden dolayı tercih edilmekte ancak aşınma ve kopma riski yüksektir. Özellikle diş aralıklarının az olduğu ağızlarda bu risk yüksektir. PTFE diş iplerinde ise kullanılan malzeme gereği aşınma ve kopma riski daha düşüktür.
Kürdan tipi diş iplerinin kullanımı pratiktir ve daha hızlı bir temizlik sağlar. Ancak diş etlerinde hassasiyet olan ağızlarda kullanımında sorunlar oluşturabilir. Daha dikkatli kullanılması gerekir.
Diş ipi nasıl kullanılır?
Diş ipi ince ve yumuşaktır. Kullanmakta zorluk çekerseniz daha kalın bir diş ipi deneyebilirsiniz. Diş ipi kullanırken diş etlerinize zarar vermemek için agresif hareketlerden kaçının. Diş ipi ince, yumuşak bir ipliktir. Diş ipini kullanmakta zorlanıyorsanız, daha kalın olan diş bandını deneyebilirsiniz.
Diş hekiminiz tarafından farklı bir tavsiye olmadığı sürece genel olarak diş ipi kullanımı şu şekildedir:
- 40-50 cm uzunluktaki diş ipini; her iki elinizin orta parmaklarına, aralarında 2,5 – 5 santimetre boşluk bırakarak, çok sıkmamak şartıyla parmaklarınıza sarın. Bir parmağınıza birden fazla diş ipi sarmayın.
- İşaret ve başparmaklarınız ile diş ipini gererek, diş aralıklarınıza geçirin. İpi koparmamaya ve diş etinize zarar vermemeye özen gösterin.
- Diş ipi diş eti çizginize ulaştığında, direnç hissedene kadar dişe doğru diş ipinizi “C” şeklinde eğip, dişlerinizi kavrar bir biçimde diş aralıklarınızda aşağı ve yukarı doğru nazik bir şekilde gezdirin. Bu esnada diş eti çizgisinin altını temizlemeyi de unutmayın. Diş ipini dişe karşı tutun. Diş ipini diş etinden uzaklaştırarak dişin kenarını nazikçe kazıyın. Bir sonraki dişin kenarı boyunca boşluğun diğer tarafında tekrarlayın.
- Bir sonraki dişe geçeceğiniz zaman, diş ipinin kullanılmayan kısmını kullanın. Son dişinizin arkasını unutmayınız.
- Diş ipi kullanırken, düzenli bir düzende kalın. Yukarıdan başlayın ve soldan sağa doğru çalışın, ardından aşağıya gidin ve tekrar soldan sağa doğru çalışın. Bu şekilde herhangi bir dişi kaçırmanız daha az olasıdır.
- Sağlıklı iki diş arasında diş ipi rahatlıkla kayar. Fakat çürük oluşumu başlayan bölgelerde diş ipi takılır, kayamaz. Diş ipinde liflenme ya da deformasyon görülebilir. Böyle bir durumda dişlerde hassasiyet ya da ağrı oluşumu beklenmeden hemen diş hekimine başvurulmalıdır.
Diş ipi kullanımının etkisi ne zaman görülür?
Diş ipi kullanılmaya başlandığı günden itibaren ağız sağlığımız açısından fayda sağlamaya başlar. Kısa bir süre içerisinde dişlerin, diş etlerinin daha sağlıklı göründüğü fark edilir. Zaman içerisinde temiz dişler ve diş etlerine bağlı olarak ağız kokusunun azaldığı, nefesin tazelendiği hissedilir.
Diş ipi kullanırken diş etlerim kanıyor, endişelenmeli miyim?
Hayır endişelenmeyin. Diş ipi kullanımının ilk döneminde diş eti kanamasına sık rastlanır. Daha önceden var olan bir diş eti hastalığının sonucu olabileceği gibi, kullanılan diş ipi ya da kullanıcı kaynaklı sorunlardan da kaynaklanabilir. Zaman içerisinde diş eti kanaması azalacak ve geçecektir. Diş eti kanamanız uzun süre devam ederse diş hekiminize başvurun.
Diş ipi kullanımına hangi yaşlar en uygun yaşlardır?
Diş hekimleri 12 yaşından büyük herkese diş ipi kullanımını tavsiye etmektedir. Bunun için özel bir yaş yoktur.
Diş ipini yıkayıp tekrar kullanabilir miyim?
Diş ipi tek kullanımlıktır. Kullanım esnasında dişler arasında kalan bakterilerde diş ipine yapışır. Tekrar kullanımda bu bakterileri tekrar dişlere yapıştırılmış olur. Diş ipinin yıkanması bakterilerin temizliği için yeterli değildir. Diğer taraftan kullanılan diş ipi aşınacağı için tekrar tekrar kullanımında dişlere zarar verecektir.
Fotoğraf: Sora Shimazaki