Diş apsesi nedir?
Diş apsesi, bir enfeksiyonun neden olduğu dişlerde veya diş etlerinde irin birikmesidir. Apse, farklı nedenlerle dişe yakın farklı bölgelerde ortaya çıkabilir. Kökün ucunda periapikal bir apse oluşur. Diş kökünün yanındaki diş etlerinde periodontal apse oluşur.
Periapikal diş apsesi genellikle tedavi edilmemiş bir diş boşluğunun, bir yaralanmanın veya önceki diş çalışmasının bir sonucu olarak ortaya çıkar. Tahriş ve şişlik (iltihap) ile ortaya çıkan enfeksiyon, kökün ucunda apseye neden olabilir.
Diş apsesi kendi kendine kaybolmaz. Diş hekimleri diş apsesini boşaltarak ve antibiyotik kullanımı ile tedavi edeceklerdir. Kanal tedavisi ile dişinizi kurtarabilirler. Ancak bazı durumlarda dişin çekilmesi gerekebilir. Diş apsesini tedavi edilmeden bırakmak ciddi, hatta yaşamı tehdit eden komplikasyonlara yol açabilir. Bir diş hekimi tarafından acil tedavi gerektirir.
Diş apsesi belirtileri nelerdir?
- Ateş,
- Çiğneme veya ısırma baskısı ile ağrı veya rahatsızlık,
- Çene kemiğine, boyuna veya kulağa yayılabilen şiddetli, sürekli, zonklayıcı diş ağrısı,
- Sıcak ve soğuk havalarda ağrı veya rahatsızlık,
- Yüzde, yanakta veya boyunda nefes alma veya yutma güçlüğüne yol açabilecek şişme,
- Çenenin altında veya boyunda hassas, şişmiş lenf düğümleri,
- Ağızda kötü koku,
- Ağızda ani kötü kokulu ve kötü tat, tuzlu sıvı gelmesi veya apse boşalmasına bağlı olarak ağrının kaybolması şeklinde belirtiler görülebilir.
Diş apsesi olduğunu nasıl anlarım?
Dişlerinizde veya diş etlerinizde yoğun diş ağrısına ilave olarak aşağıdaki bulguların bir yada birkaçı varsa diş apsesi olma ihtimali yüksektir.
- Ağız içinde veya ağız dışında ( yüzde veya çenede) kızarıklık, şişlik,
- Ağrı olan bölgede veya soğuk yiyecek ve içeceklere karşı hassasiyet,
- Ağızda kötü bir tat,
- Ağzı açma ve yiyecekleri çiğnemede zorluk,
- Yüksek sıcaklık hissi.
Diş apsesinin nedenleri
Diş apseleri genellikle ağızda enfeksiyon olduğunda dişlerin veya diş etlerinin altında irin biriktiğinde meydana gelir. Bakteriler diş pulpasını (kan damarlarını, sinirleri ve bağ dokusunu içeren dişin en iç kısmı) istila ettiğinde periapikal diş apsesi oluşur. Bakteriler ya bir diş boşluğundan ya da dişteki bir çatlaktan içeri girer ve köke kadar yayılır. Bakteriyel enfeksiyon, kökün ucunda şişme ve iltihaplanmaya neden olabilir.
Aşağıdaki durumlarda diş apsesi oluşabilir:
- Düzgün bir şekilde çıkmamış diş (gömülü diş),
- Diş çürüğü veya diş eti hastalığı,
- Diş, diş eti veya ağız içi yaralanmalar,
- Radyoterapi veya kemoterapi tedavisi almak.
- Diş apsesi açısından olası risk faktörleri nelerdir?
Bazı faktörler diş apsesi riskinizi artırabilir
Kötü diş alışkanlıkları ve bakımı: Dişlere ve diş etlerine gereken özeni göstermemek – örneğin dişleri günde iki kez fırçalamamak ve diş ipi kullanmamak gibi – diş problemleri riskini artırabilir. Sorunlar diş çürümesi, diş eti hastalığı, diş apsesi ve diğer diş ve ağız komplikasyonlarını içerebilir.
Şeker oranı yüksek bir diyet: Tatlılar ve gazlı içecekler gibi şeker açısından zengin yiyecekleri sık sık yemek ve içmek diş boşluklarına katkıda bulunabilir ve diş apsesine dönüşebilir.
Kuru ağız: Ağız kuruluğu diş çürümesi riskini artırabilir. Ağız kuruluğu genellikle belirli ilaçların yan etkisinden veya yaşlanmayla ilgili sorunlardan kaynaklanır.
Evde diş apsesi için neler yapabilirim?
Diş apsesine bağlı şikayetlerinizin geçici olarak azaltılması için aşağıdakileri yapabilirsiniz:
- Ağrı kesici ilaçlar ağrıyı ve iltihabı azaltabilir. Aspirin, ibuprofen ve naproksen gibi NSAID’ler (steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar) kullanılabilir veya asetaminofen alabilirsiniz. Bu konuda eczaneden tavsiye alabilirsiniz.
- Çorba, çırpılmış yumurta, patates püresi ve yoğurt gibi yumuşak yiyecekler yiyin,
- Dişlerinizi temizlemek için yumuşak bir diş fırçası kullanın,
- Şekerli veya çok sıcak veya soğuk yiyecek ve içeceklerden kaçının.
- Çocuklarda ılık tuzlu su gargarası veya hidrojen peroksit gargarası tavsiye edilmez.
- Ağrıyan dişlerinizle yemek yemeyin, çiğneme vs den kaçının.
- 16 yaşın altındaki bir çocuğa aspirin vermeyiniz.
- Tatlı, çok sıcak veya çok soğuk yiyecekler yemeyin.
- Sigara içmeyin, sigara bazı diş problemlerini daha da kötüleştirebilir.
Ne zaman diş hekimine başvurulmalı?
Diş apsesi derhal müdahale edilmesi gereken bir durumdur. Aksi takdirde ilerleyerek sistemik rahatsızlıklar oluşturabilir. Hatta bazen ölümcül sonuçlar doğurabilir. Diş absesine ilişkin herhangi bir belirti veya semptomunuz varsa derhal diş hekiminize başvurun.
- Yüzünüzde ateş ve şişlik varsa,
- Şişmiş veya ağrılı bir gözünüz varsa veya aniden görme duyunuzla ilgili problemler yaşamaya başlarsanız,
- Ağzınızda çok fazla şişlik varsa,
Önemli: Nefes almakta veya yutmakta zorluk çekiyorsanız acil olarak diş hekimine başvurun. Bu bulgularlar, enfeksiyonun çenenize, boğazınıza veya boynunuza ve hatta vücudunuzun diğer bölgelerine daha derine yayıldığını gösterebilir.
Diş apsesinin tedavisi nasıldır?
Diş apsesine bağlı semptomlarınız olduğunu düşünüyorsanız hemen bir diş hekimine başvurunuz. Diş apseleri, kalifiye bir diş hekimi tarafından kolayca teşhis edilir.
Diş apsesi dolgu gibi hemen tedavi edilebilir bir hastalık değildir. Diş hekimi apse teşhisi koyduğunda öncelikle ilaç tedavisi uygular. Antibiyotik ve diğer destek tedavileri ile apse belli bir aşamaya getirilir. İlaç tedavisi yanında hastaya ağrı yönetimi, apseli ağız bakımı gibi konularda hastaya tavsiyelerde bulunur.
Diş apseleri için uygulanan cerrahi yöntemler şunlardır:
İnsizyon: Apsenin kesilmesi ve bakteri içeren irinin boşaltılması gerekir. Diş hekimi lokal anestezi altında insizyon işlemini yapar. Bu işlem hastanın ağrısını rahatlatır. Sonrasında ilaç tedavisine devam edilmesi gerekir.
Periapikal apse tedavisi: Apseyi çıkarmak için kanal tedavisi uygulanacaktır. Ölü dişe bir delik açmak için bir matkap kullanılır, böylece irin dışarı çıkabilir. Herhangi bir hasarlı doku pulpadan çıkarılacaktır. Daha sonra sonraki enfeksiyonları önlemek için boşluğa bir kök dolgusu yerleştirilir.
Periodontal apse tedavisi: Apse boşaltılır ve periodontal cep temizlenir. Diş kökünün yüzeyleri daha sonra diş eti çizgisinin altında ölçekleme ve planyalama ile düzleştirilir. Bu, dişin iyileşmesine yardımcı olur ve başka enfeksiyonların oluşmasını önler.
Tedaviden birkaç gün sonra ağrı kesiciler önerilebilir ve ayrıca antibiyotik de verilebilir.
Diş apsesi uygun şekilde tedavi edilmezse ne olur?
Diş apsesi tedavi edilmeden geçmez. Apse patlarsa, ağrı hissi rahatlayabilir ve bu da sorunun ortadan kalktığını düşünmenize neden olabilir, ancak apse oluşumuna neden olan problemin tespit edilmesi ve tedavi edilmesi gerekir. Bu nedenle yine de tedavi görmeniz gerekir.
Apse boşalmazsa enfeksiyon çenenize ve başınızın ve boynunuzun diğer bölgelerine yayılabilir. Diş maksiller sinüsün yakınındaysa diş apsesi ile sinüs arasında bir açıklık da gelişebilir. Bu sinüs boşluğunda bir enfeksiyona neden olabilir. Hatta vücudunuza yayılan hayatı tehdit eden bir enfeksiyon olan sepsis geliştirebilirsiniz.
Zayıflamış bir bağışıklık sisteminiz varsa ve diş apsenizi tedavi etmezseniz, enfeksiyon yayma riskiniz daha da artar.
Diş apsesi nasıl önlenir?
Diş apsesini önlemenin en iyi yolu dişlerinizi ve diş etlerinizi mümkün olduğunca sağlıklı tutmak, diş çürümesinden kaçınmaktır.
Bunu yapmak için:
- Ortalama olarak her altı ayda bir düzenli diş kontrollerinizi yaptırınız. Mümkünde diş kontrollerinize aynı diş hekimi ile devam ediniz.
- Diş fırçanızı her 3 ila 4 ayda bir veya kıllar yıprandığında değiştirin.
- Şekerli yiyecek ve içeceklerden uzak durun. Özellikle akşamları alınan şekerli gıdalar dişlerde kalıntı bırakacaktır. Bu kalıntılar temizlenmezse zaman içerisinde diş çürüklerine sebep olacaktır. Şekerli gıdaların sadece yemek zamanlarında, ara sıra ve az miktarda tüketilmesi tavsiye edilir.
- Florürlü bir diş macunu ile dişlerinizi günde iki kez yaklaşık 2 dakika fırçalayın. Dişlerin fırçalanması esnasında diş etleri ve dilinde fırçalanması önerilir.
- Diş çürümesine karşı ekstra bir koruma katmanı eklemek için antiseptik veya florürlü ağız gargarası kullanabilirsiniz.
- Yiyecek, kalıntı ve plağı çıkarmak için her gün diş ipi veya diş arası fırçası kullanarak dişlerinizin arasını temizleyin.
- Sigara kullanmayın. Sigara hem dişlerde sararma nedeniyle kozmetik sorun oluşturacak, hem de diş problemlerini daha da kötüleştirecektir. Diş müdahaleleri sonrası içilen sigara kanama sürelerini uzatacaktır.