De Quervain tiroiditi
Tiroid bezinin iltihaplanmasına tiroidit denir. Tiroidit, tiroid fonksiyonlarını etkileme şekillerine veya ağrılı olup olmadıklarına göre sınıflandırılan bir durumdur. Tiroditi tipleri hastanın semptomlarına, tiroid fonksiyonlarındaki değişikliklere, ailesel öykü varlığına, tablonun hızlı veya yavaş ilerlemesine, boyunda ağrı olup olmadığına veya tiroid bezinde büyüme olup olmadığına göre değerlendirilerek tespit edilebilir.
De Quervain tiroiditi ağrılı tiroiditler sınıfındadır. Diğer adları subakut tiroidit, subakut nonsüpüratif tiroidit, dev hücreli tiroidit ve subakut granülomatöz tiroidittir.
De Quervain tiroiditi genellikle viral üst solunum yolu enfeksiyonlarından 2-8 hafta sonra gelişen, tiroid bezinin subakut inflamatuar hastalığıdır. Kabakulak, coxsackie, echovirus, kızamık, infleuza, SARS-CoV-2 ve adenovirüsler suçlanmaktadır.
De Quervain tiroiditi, tiroid kaynaklı boyun ağrısının en yaygın nedenidir. Orta dereceli tiroid büyümesi ve tiroid kapsülü dahil inflamatuar reaksiyon görülür. Yaz aylarında ve kadınlarda daha sık görülmektedir.
De Quervain tiroiditi olan hastalarda tifoid folliküllerinde hasara neden olarak yüksek düzeylerde T3 ve T4 tiroid hormonlarının salındığı görülür. Klinik olarak hipertiroidizm bulguları gelişirken TSH hormonu da baskılanır. Ancak bu durum 2-8 hafta sürer. Çünkü iltihap sebebiyle tiroid depolarındaki tiroid hormonlarının salınımı bitmiş olur ve yeni üretilen hormonlar ancak salınabilecektir. Daha sonra tiroid hormonları normal seviyeye döner ve hatta ardından düşmeye başlar. Çünkü tiroidit nedeniyle tiroid üretmesi gereken hücrelerde de hasar oluşmuştur ve yeni hormon üretimi yavaşlamıştır.
De Quervain tiroiditinde belirtiler:
Bu hastalarda ateş, kırgınlık, boyunda tek taraflı veya iki tarflı çene altı ağrısı, kulağa doğru yayılabilen ağrı görülür. Ayrıca hipertiroidiye bağlı gelişen çarpıntı, sinirlilik ve terleme de görülebilir. De Quervain tiroiditine bağlı hipertiroidide göz semptomları bulunmaz. Tiroid bezi hassastır ve hasta boynuna dokundurmak istemez.
De Quervain tiroiditinin teşhisi:
Bu hastalarda başlangıç döneminde aşırı yüksek tiroid hormonları dikkat çekicidir. TSH düşüktür. Sedimantasyon hızı artmıştır. Tiroid dokusunda inflamasyon ve mikroapseler görülür. İnflamasyona bağlı granülomatöz görüntü oluşur. Tiroid folliküllerinin klasik bal peteği görüntüsü bozulur. Hastada CRP gibi inflamasyon testleri de yüksek görülebilir.
En yaygın semptom, hastanın boynunda hareketle artan ağrıdır. Öksürmek veya yutkunmak dahi ağrıyı artırabilir. Hipertiroidi döneminde hastada taşikardi ve çarpıntı gibi semptomlar da görülebilir. Sık sık sebebi bilinmeyen ateş şikayeti ile başvuran hasta profili vardır.
Tiroid hormon düzeyleri ilk 2-8 hafta aşırı yüksektir. Hipertiroidi vardır. Bu dönemde karaciğer fonksiyon testleri de anormal olabilir. Bu durum geçicidir. Zamanla tiroid hormonları normalleşir ve hatta düşmeye başlar. Tiroid hormonlarının düşmeye başladığı hipotiroidizm döneminde TSH seviyeleri yükselmeye başlar. Radyoaktif iyot alım testi başlangıç evresinde düşük iken, ilerleyen dönemde tiroid hormonlarının düşmesiyle birlikte, radyoaktif iyot alımı da yükselmeye başlar. Ayrıca De Quervain tiroiditinde kanda tiroglobulin seviyeleri yüksek iken, tiroid otoantikorları negatiftir.
De Quervain tiroiditinde, tiroid ultrasonografisinde ve renkli doppler görüntülemesinde, hipertiroidi döneminde azalmış sonrasında normal olan bir kanlanma görülebilir. Hafif büyümüş tiroid vardır.
De Quearvain tiroiditi, lenfoma, tiroid kanserleri ve diğer tiroid kanama sebeplerinden ayırt edilmesi gereken bir durumdur. Hastada lökositoz da var ise akut enfeksiyöz tiroiditler de akla gelmelidir.
De Quervain tiroiditinin tedavisi:
De Quervain tiroiditinin tedavisi genellikle semptomatiktir. Antiinflamatuvar tedavi yapılır. Asetilsalisilik asit, naproksen veya ibuprofen kullanılabilir. İlerleyen vakalarda prednizon kullanılması da gerekebilir. Antiinflamatuvar tedavi ile ağrı 2-3 gün içerisinde geçer. Bazen ağrı atakları oluşabilir. Steroid desteği zaman zaman gerekebilir. Ağrının düzelmediği olgularda diğer ağrılı tiroidit sebepleri araştırılır. Hasta gebe ise mutalaka kadın doğum kliniği değerlendirmesi yapılmalıdır.
Bazı vakalarda hastalığın düzeldiği beklenirken tekrar semptomlar gösülmeye başlayabilir. Bu tiroid loblarından bir tanesinin daha sonra etkilenmesinden kaynaklanıyor olabilir. Yıllar sonra tablo tekrarlayabilir. Vakaların %90’ı hasar bırakmadan iyileşir. %10’unda hipotiroidizm, %5’inde de kalıcı hipotiroidizm gelişebilmektedir. Bu hastalarda da ömür boyu T4 hormonu desteği alınması gerekebilir.