Çocuklarda yüksek ateşe dikkat!

 Ateş vücudun enfeksiyonlarla savaş yöntemlerinden biridir. Çocuklarda ateş sık rastlanılan bir durumdur. Yanaklarda kızarıklık, sıcaklık ile kendini gösterir.  

Çocukların normal vücut ısısı 36,5-38 ⁰C arasındadır. Ancak aktivite durumuna, günün hangi saati olduğuna, hangi bölgeden ölçüldüğüne göre değişir. Sabah erken saatlerde vücut sıcaklığı daha yüksektir.  

38 ⁰C üzeri ateş olarak değerlendirilir.  

Çocuklarda ateş nasıl ölçülür?  

Çocuklarda ateş ölçümü öncesi çocuğun üzerindeki kalın elbiseler çıkarılır, ortam sıcaklığının uygun olması sağlanır, ölçüm yapılacak alanın kuru olmasına dikkat edilir.  

Ateş ölçümü çocuklarda koltuk altından, kulaktan, rektal ölçülebilir. Rektal ölçüm artık çok tercih edilen bir ölçüm metodu değildir. Koltuk altı ölçümünde 37,2 ⁰C, kulaktan ölçümde 37,8 ⁰C, rektal ölçümde 38,2 ⁰C ‘ye kadar normal kabul edilir.  

Ateş ölçümünde birkaç çeşit termometre kullanılır. Bunlar:  

• Cam termometreler: Cıva içerirler. Sık kullanılır. Kırılma ve cilde cıva bulaşması riski taşır. Koltuk altı, ağızdan, rektal ölçümlerde kullanılır. Ölçüm hatası azdır. Ancak artık yerini dijital termometrelere bırakmaktadır.  

• Dijital termometreler: Daha fazla tercih edilir. Çocuğunuzu kucağınıza rahat bir şekilde oturtun, koltuk altına termometreyi yerleştirin, 15 saniye sonra ölçüm sinyali alınca çekin ve ekrandaki değeri okuyun. Digital termometrelerde pil zayıf ise yanlış sonuç verebilir. 
• Kulak (timpanik) termometreler: Kulaktan ölçüm yapan dijital termometrelerdir.  Çok küçük çocuklarda kulak deliğine zarar verebilir.  
• Şerit tipi termometreler: Alın, el üstü gibi cilt yüzeyinden ateş ölçümü yapılır. Ancak çoğunlukla sadece cilt sıcaklığını verir, vücut sıcaklığını yansıtmaz, yanıltıcı olabilir.  

Çocuklarda ateş neden olur? 

Çocukluk döneminde sıklıkla karşılaşılan yüksek ateş nedenleri şunlardır:  

• Enfeksiyonlar (soğuk algınlığı, grip, üst ve alt solunum yolu enfeksiyonları, idrar yolu enfeksiyonları, ishal, kan enfeksiyonları, COVİD-19 vs) 
• İlaç yan etkisi,  
• Kronik eklem iltihabı,  
• Bazı tümörler,  
• Gastrointestinal hastalıklar, 
• Diş çıkarma. 

 Çocuklar yüksek ateş nedeniyle havale geçirir mi?  

Çocuklarda yüksek ateş altta yatan hastalıklar nedeniyle tehlikelidir. Az miktarda yükselme çocuğa zarar vermez.  

Ancak yüksek ateş nedeniyle 6 ay 6 yaş arası her 30 çocuğun birinde havale (febril konvulziyon) gelişir. Bu durumda ateş genellikle 38 ⁰C’nin çok üzerindedir. Çoğunlukla çocuğa zarar vermez. Çocukta kasılmalar ve sıçramalar olr, gözler morarır, bilinç zayıflar. Geçicidir, çocukta hasar bırakmaz. Kasılmalar sırasında çocuğun bir yerlere çarpıp kendine zarar vermesi engellenmelidir. Havale geçmezse çocuğu kucağa alıp, sırtı size dönük, başı yanda, hava yolu açık bir şekilde en kısa sürede acil servise götürünüz.  

Ateşi yükselen çocuğu ne zaman doktora götürmeliyiz?  

Çocuklarda az miktarda ateş yükselmeleri olabilir. Evde uygulayacağınız yöntemlerle bu ateşin düşmesi beklenir. Ancak bazı durumlarda çocuğun bir doktor kontrolünden geçmesi gerekir. Bu durumlar şunlardır:  

• Çocukla iletişim kurmakta zorlanıyorsanız, sürekli bir uyku hali varsa,  
• Nefes almakta zorlanıyorsa, 
• Kusuyor, baş ağrıları oluyorsa,  
• Karın ağrısı, idrarda kokusu varsa,  
• Beslenmesi zayıflamış, yeterince sıvı alamıyorsa,  
• Boyunda sertleşme, ışığın gözlerini acıtması oluyorsa, 
• Ateş üç günü geçmişse,  
• Çocuk üç aylıktan küçükse bir doktor kontrolüne ihtiyaç vardır.  

Çocuklarda ateş nasıl tedavi edilir?  

Ateş çocuklarda sık görülür ve çoğunlukla ciddi değildir. Evde yapacağınız basit uygulamalarla düşer. Ancak uzayan ateş durumunda altta yatan hastalığın tedavi edilmesi gerekir.  

Çocuklarda ateşi düşürmek için evde yapabileceğiniz uygulamalar şunlardır:  

• Çocuğu soyun, bezini, atlet ve pantolonunu çıkarın üzerine hafif giysiler giydirin, 
• Titriyorlarsa üzerlerini bir çarşafla örtün, 
• Oda ısısını ayarlayın, çok sıcak olmasın, odayı havalandırın,  
• Bol sıvı verin,  
• Başına ıslak bez koyun, yüzünü ıslatın,  
• Ilık banyo yaptırın.  
• Aspirin vermeyin, Reye Sendromu riski vardır,  
• Alkol ya da sirke sürmeyin. 
• Ateş düşürücü verin, bunun için doktorunuzdan yardım alın. 

Küçük çocuklarda soğuk algınlığı ve grip ilaçları kullanmayın. Uzayan ateş varlığında ateşin kaynağını tespit etmek ve tedavi için doktorunuza başvurun. Enfeksiyon varlığın da ihtiyaç halinde antibiyotik başlayacaktır.