Tırnak yeme alışkanlığı
Tırnak yeme alışkanlığı, ağzın işlevsel olmayan etkinliği, davranışsal ve duygusal bozukluk, bir dürtü kontrol bozukluğudur. Yani ağzın yeme, içme, konuşma dışında herhangi bir işlevi olmayan faaliyetidir. Bir veya birden fazla tırnağı ağza götürme, dişlerle ısırma olarak tanımlanabilir.
Genelde 3-4 yaş öncesi görülmez. Çocuklarda üçte bir oranında, ergenlerin ise yaklaşık yarısında görülebilir. Genellikle anksiyete, duygusal stres ile ilişkilendirilir. Ancak bunun için yeterli kanıt yoktur.
Ancak tırnak yeme alışkanlığı ile çocuk ve ergen psikiyatrisine başvuran hastalarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, anksiyete, gece idrar kaçırma, tik bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk gibi psikiyatrik bozuklukların görüldüğü bildirilmiştir. Ayrıca tırnak yeme davranışı olan çocukların yarısından çoğunun en az bir tekrarlayan davranış bozukluğuna (dudak ısırma, diş taşlama, saç çekme, vb.) sahip olduğu tespit edilmiştir.
Çocukların ve gençlerin çevreden onay görmeme endişesi altta yatan neden olabilir. Tırnak yeme alışkanlığı olan çocuk ve ergenlerde ailede başka bireylerde de tırnak yeme alışkanlığının görüldüğü bildirilmiştir. Bu nedenle bunun bir taklit olabileceği düşünülmektedir.
Tırnak yeme her zaman zararlı sonuçlar vermeyebilir. Tırnaklarda şekil bozukluğu olabilir. Parmaklarda enfeksiyon nedeni olabilir.
Tırnak yeme alışkanlığının nedenleri:
Çocuklarda bir güvensizlik belirtisi olabilir. Ancak çocuk açısından bir uyum ve davranış sorunu olarak değerlendirilmesi ve buna yönelik araştırma yapılmasında fayda vardır.
Bazı faktörler çocuklarda ve ergenlerde tırnak yeme alışkanlığının ortaya çıkmasına neden olabilir. Bunlar:
- Otoriter ve baskıcı aile yapısı,
- Aile içi iletişim sorunları,
- Ebeveynlerin geçimsizlikleri,
- Aşırı kaygılı ebeveyn,
- Çocuğun sürekli azarlanması,
- Kıskançlık,
- Çocuğa yetersiz ilgi ve sevgi,
- Ailede tırnak yeme davranışı gösteren bir rol modelin olması,
- Çocukta gerilim, saldırganlık, öfke, sıkıntı, üzüntü, kaygı, korku, değersizlik ve güvensizlik duyguları,
- Anksiyete bozukluğu,
- Parmak emme davranışı,
- Genetik yatkınlık,
- Ailede psikiyatrik hastalık varlığı.
Tırnak yeme alışkanlığının belirtileri:
- Tırnak kısa ve şekli bozuktur,
- Tırnak deformiteleri olur,
- Tırnak enfeksiyonlarına (paranişia, dolama) rastlanabilir,
- Tırnakta siğil gelişimi,
- Ağız yarası, diş eti problemleri, ön dişlerde şekil bozukluğu olabilir,
- Ansiyete bulguları,
- Parazit enfeksiyonları bir komplikasyon olarak görülebilir.
Tırnak yeme alışkanlığının tanısı:
Hastalık çocuk ya da ailenin ifadelerinden ve tırnak muayenesinden kolaylıkla tanı konulabilir. Özellikli bir testi yoktur.
Tırnak yeme alışkanlığının tedavisi:
Hafif vakalarda özel bir tedaviye gerek yoktur. Çocuğa veya ergene ve ailesine bazı basit önerilerle tedavi edilebilir. Tedavi de temel amaç altta yatan nedenin tespiti ve tedavisidir. Tırnak yemeye bağlı şekil bozukluğu, enfeksiyon vs varsa onlara yönelik tedavi başlanır.
Bazı hastalarda bilişsel davranışçı tedavi ile olumlu sonuçlar alınabilir.
Tırnak yeme alışkanlığı için öneriler:
Tırnak yeme alışkanlığının önlenmesi için bazı öneriler şunlardır:
- Tırnakları, dişlerle kavranamayacak kısa kesilmesi,
- Tırnaklara acı tat veren özel ojeler sürülmesi,
- Ergenin tırnaklarına manikür vs bakım yapılması ve onu bozamayacak kadar hoş görünmesinin sağlanması,
- Eldiven giyilmesi, tırnakların sürekli göz önünde olmasının engellenmesi,
- Tırnakların zeytinyağı vs ile yumuşatılması suretiyle ısırmayı zevksiz hale getirmek,
- Altta yatan nedenlerin araştırılması, onların çözülmeye çalışılması,
- Sakız gibi alışkanlıklarla ağzın sürekli meşgul edilmesi,
- Çocuğu korkutmamak, azarlamamak, ayıplamamak, ceza vermemek.
Fotoğraf: Rahul Pandit