Çocuklara ilaç içirmek bazen zor bir hale dönüşebilmektedir. Bunun için herkesin uygulayabileceği tek bir yöntem de yoktur. Çocuklar için ilaç seçerken çocuğun yaşı, yutma yeteneği, uygulama kolaylığı ve ürünün erişilebilirliği dikkate alınmalıdır. Zaten hekiminiz ilaç tercihi yaparken buna dikkat edecektir. Reçete yazılırken ebeveyn olarak öncelikleriniz varsa hekiminize bildirin. Bazı çocukların ilaç alerjileri olabilir. Böyle bir durumu mutlaka hekiminize bildirmelisiniz. Bazı çocukların da alerji olmasa da tahammülsüzlük denilebilecek düzeyde bazı aromalardan hoşlanmaması mümkündür. Çocuk bu ilaçları içtiğinde kusuyor olabilir. Bu tür ilaçlar için mecburen kullanılması gerekiyorsa da, ilaçların tadını, ağızda kalan tadını ve ağızda bıraktığı hissi değiştirmenin farklı yolları vardır, bu da lezzeti artırmaya yardımcı olabilir.
Bebeklere ve çocuklara ilaç vermek zor olabilir. Çocuklar korku, tat alma, utanma veya rahatsızlık gibi pek çok nedenden dolayı ilaç almayı reddedebilir. Bu sorun, her ilaç için pediatrik uygun formülasyonların bulunmaması, reçete yazma seçeneklerinin kısıtlanması ve güvenlik endişelerinin ortaya çıkmasıyla daha da artmaktadır. Ayrıca ebeveynler ve bakıcılar için çocuklara nasıl ilaç verileceği konusunda sınırlı bilgi vardır ve çoğu bilgi deneyimlerden ve anekdotlardan gelir. İlaç kullanımı kültürü bazen hatalara neden olabilmekte ve tedavinin yarım kalmasına da sebep olabilmektedir. Kısa bir süre sonra çocuğun aynı hastalıktan daha da ağırlaşmış halde hekime başvurduğunu görebilirsiniz. Verilen dozların ve süresinin hatalı olması da riskin artmasına ve güçlüklere neden olur.
Çocuklar için sıvı ilaçlar, şuruplar
Sıvı haldeki ilaçlar, yutulması daha kolay olduğundan ve çocuğun yaşına ve kilosuna göre esnek dozlamaya izin verdiğinden küçük çocuklar için genellikle tercih edilen formülasyondur. Sıvı ilaçlar aynı zamanda , ilacın tat ve kokusunu maskelemeye yardımcı olmak için uygulama sırasında farklı aromalarla karıştırma imkanına da sahiptir.
Sıvı haldeki ilaçlar kolay içilebilmesine rağmen elbette ki risksiz değildir. Çocuklara şurup içirirken dikkat edilmesi gereken hususlar:
- Küçük hacimde içim yapıldığında iyi ölçüm yapılması gerekir. Çocuğun yaşına ve ağırlığına uygun miktarda içirilmesi gerekir.
- Yetişkinler için hazırlanan ancak çocuklara da içirilebilen bazı ilaçlarda dozlama çok önemlidir. Yetişkin için 1 ml verilmesi gereken bir ilaç çocuk için 0,1 ml olması gerekebilir. Ölçekli enjektörlerle bu miktarın hesaplanması gerekir.
- Aynı ilacın içeriğindeki etken maddenin farklı seviyelerde olduğu farklı formülasyonlar olabilir. Örneğin küçük çocuklar için ve büyük çocuklar için farklı ateş düşürücü dozları içeren aynı etken maddeli ilaçlar gibi. Calpol’ün mor olanı ile turuncu olanı arasında doz farkı vardır. Bebeklere turuncu veya büyük çocuklara mor olanını içirmek yetersiz veya aşırı doza sebep olması nedeniyle risk oluşturabilir. Başka ilaç yoksa ve mecbur kalınırsa bir hekim veya eczacıdan destek alınarak ilaç dozu çocuğa göre ayarlanarak bu ilaçlar kullanılabilir.
- Bazı ilaçların içeriğindeki katkı maddeleri sebebiyle belirli yaş grubunda içilmemesi gerekebilmektedir. Örneğin yetişkinler için önemsiz düzeydeki etanol katkı maddesi çocuk için tehlike arz edebilir. Çocuklarda kullanılmaması gereken ilaçlar, kullanılmamalıdır.
- Sıvı formdaki çocuk ilaçlarının birçoğu, içmeyi kolaylaştırmak ve içerikteki diğer maddelerin tadını bastırabilmek için şeker içerir. Şeker miktarının dişlerde olumsuz etkileri olabilir. İlaç içtikten sonra dişlerin fırçalanması önerilir.
Çocuklarda tablet formların kullanılması
Sıvı halde ilaç bulunamaması veya özellikli bir ilaç olması sebebiyle kullanılmak zorunda kalınması durumlarında çocuklarda tablet formunda katı ilaçların zaman zaman kullanılabildiği bilinir. Çocuklarda tablet kullanılacaksa:
- Tableti yutmak öğrenilen bir beceridir. Öğrenmesi için beklemek gerekebilir. Çocukların tablet içme yaşı diye bir zamanlama yoktur. Genellikle 8-10 yaşlarından itibaren öğrenebilirler.
- Tablet formlarının içilebilmesi için kırılması, ezilmesi, parçalanması veya eritilmesi gerekebilir. Ancak parçalandığında içeriğinin tamamı ağızda ve midede dağılacağı için, çocuğa zarar verip vermeyeceği incelenmelidir. Bazı ilaçlar parçalandığında lezzetsiz olabilir. Bazı ilaçlar parçalandığında, içeriğindeki etken maddelerin istenen veya istenmeyen etkisi, aniden yüksek miktarda ortaya çıkabilir ve bu da çocuk için zararlı olabilir. Bazı ilaçlar parçalandığında ağız ve midede tahriş edici etkiye sebep olabilir.
- Tabletler çocuklar için kolay erişilebilir ilaçlar olduğundan güvenlik tedbirlerine dikkat edilmelidir.
- Tabletlerin dozları sabit olduğu için şuruplar gibi esnek kullanılamazlar. Bu nedenle çocuk için kullanılacaksa doğru doz hakkında net bir bilgi sahibi olun.
- Kırılarak içilebilecek tabletlerin üretilme aşamasında genellikle çentikler uygulanır. Çentikli tabletleri kırmak daha kolaydır. Çentiksiz bir tableti kırarak kullanmadan önce hekiminizin önerdiğinden emin olun.
- Kırılarak parçalanıp içilen tabletlerin kırılan parçaları kaybolursa elinizdeki ilacın erken bitmesine sebep olabilir. Parçaları kaybetmemeye dikkat edin. Bu özellikle küçük dozlarda kullanılan ilaçlar için önemlidir.
- Bazı ilaçlar bütün olarak yutulmalıdır. Parçalandıklarında ilacın formülasyonuna zarar verebilir. Veya vücuda erken yayınan istenmeyen maddeler oluşabilir. Hekiminizin önerilerini dikkate alın.
Çocuklarda kapsül ilaçların kullanımı
Genellikle kullanılmasa da bazen çocukların kapsül şeklindeki ilaçları kullanması gerekebilir. Bu konuyla alakalı olarak:
- Kapsüller tabletlerden daha kolay yutulsa da bazen çocuğun boğazına yapışabilir. Bol su ile içilmelidir.
- Kapsüller ikiye bölünemez. Bu da doz ayarlamasını kısıtlar.
- Bazı kapsüller açılabilir şekilde üretilmiştir. Yiyeceklere veya içeceklere karıştırılabilir. Hekiminizin önerilerine dikkat edin.
Çocuklarda ağızda dağılan tabletlerin kullanımı
Bazen çocukların alerjik hastalıkları vb. durumlarda kullanılan ağızda dağılan ilaçlar gerekebilmektedir. Bu hususlarla ilgili olarak:
- Bu tür ilaçlar genellikle dil üzerinde kolay dağılacak şekilde üretilmiştir. Ancak bazen sıvı desteği gerekebilir.
- Bu tür ilaçların bütün olarak yutulmaları veya ezilerek içilmeleri gerekmez. Kullanım açısından diğer tablet veya kapsüllere göre daha kolaydır.
- Ağızda dağılabilen tabletlerin tatlarını baskılamak için katkı maddeleri kullanılmış olabilir. Çocuğun uyum sağlayamaması durumunda parçalanarak azar azar verilmesi zordur. Bu da ilacın dozu ile ilgili kısıtlılıklara sebep olur.
- Ağızda dağılan ilaçların içimi esnasında çocuk rahatsız olabilir ve refleks tükürme veya kusma olabilir. İlacı gerekirse bol su ile hızlıca içirmeye çalışın.
Çocuklara ilaç içirirken dikkat edilmesi gereken genel hususlar:
- İlaç şırıngası veya kabı gibi metrik ölçüler kullanın. Çay kaşığı veya yemek kaşığı gibi malzemeleri kullanmayın.
- İlacı şişeden doğrudan çocuğa içirmeyin. Çocuğun ilaç kaşığından içtiğini görün.
- İlacı sıvı ile karıştırmanız gerekecekse az miktarda sıvı kullanın. Fazla miktarda sıvıya karıştırmanız çocuğun içmesini zorlaştırabilir.
- İlacın tadını çocuğa sorun. İlacı bir gıda ile karıştırmanız gerekirse, çocuğun temel gıdaları olan süt veya mama gibi gıdalarla karıştırmayın. Bu çocuğun ilerde bu gıdalara karşı tiksinmesine neden olabilir.
- Hiçbir ilacı 1 yaşından küçük çocuklarda bal ile karıştırmayın. Bal içerisindeki botulinium toksini 1 yaş altı çocuklar için risklidir.
- İlaç içerken çocuka ek sıvı verecekseniz bunun miktarını kısıtlayın. Aşırı sıvı almak çocuğun ilacı içmesini zorlaştırabilir.
- Kırarak içilmesi gereken bir tabletiniz varsa, bunun kırılması sakıncalı bir sitotoksik ilaç olmadığından emin olun.