Burun tıkanıklığı

Burun tıkanıklığı burun boşluğu, sinüsler ve nazofarenksi etkileyen birçok hastalığın ortak belirtisidir. Bu nedenle beraberinde ağızda kuruluk, dilde pas tadı, tat veya koku alamama, ağız kokusu, boğazda kaşınma ve kösürük gibi semptomlarla birlikte görülebilir. 

Çocuklarda en sık burun tıkanılığı sebepleri enfeksiyonlar, alerji ve adenoid vejetasyondur. Nadiren de nazoseptal burun deformiteleri, kronik sinüzit, Septal hematom ve septal apseler sebebiyle burun tıkanıklığı oluşabilir.  

Ergenlerde ve gençlerde en sık burun tıkanıklığı sebebil enfeksiyonlar, alerji, rinit ve nazoseptal burun deformiteleridir.Nadiren de sinüzit, septal hematom, septal apse, Enfeksiyoz Mononukleoz ve polipler burun tıkanıklığa sebep olabilir. 

Erişkinlerde de en sık burun tıkanıklığı sebepleri enfeksiyonlar, alerjiler, rinit ve irritan maddelerdir. Nadiren de olsa metabolik veya endokrin debepler, gebelik, menstruasyon, hipotiroidi, diabetes mellitus, kronik sinüzit, polipler ve septal perforasyon butun tıkanıklığıuna sepep olabilmektedir. Alkol ve sigara da burun tıkanıklığına sebep olabilir. 

En sık görülen burun tıkanıklığı sebepleri : 

  • Fizyolojik burun tıkanıklıkları 
    • Nazal siklus: Burun içerisindeki yapıların ritmik olarak konjesyon-dekonjesyon dönemleridir. Genellikle 30-180 dakika aralıklarla sağ ve sol taraf sırayla bu ritmi devam ettirir. Doğal bir süreçtir. 
    • Pozisyonel burun tıkanıklığı: Yan yatınca aşağıda kalan taraf tıkanabilir. Başın yükseltilmesi ile azalır. Tedavi gerektirmez. 
    • Puberte ve menstruasyon: Östrojen artışına bağlı olarak burun mukozasında damarlanma ve ödem artar ve burun tıkanıklığı gelişir.  
    • Psikosomatik faktörler: Anksiyete, stres ve sinirlilik durumlarında oluşan doğal bir süreçtir. 
  • Konjenital anomaliler 
    • Koanal atrezi: Burnun arka iç tarafındaki üçer katmandan oluşan ve hava akışını sağlayan koanalarda tek raraflı veta iki taraflı tıkanıklıktır. Sağ tarafta daha sık görülür. Daha çok yenidoğan kız çocuklarında görülür.  Genelde CHARGE sendromu ile birlikte görülür. Eşlik eden başka patolojiler de bulunabilir.  
    • Nazal dermoid: Burun sırt cildindeki küçük bir epitel kalınlaşmasından içeri dokulara kadar uzanabilen epitel anormalliklerinin genel ismidir. Kistik yapı oluşturabilir. Buna da dermoid kist denir. Burun içerisinde dermoid kist oluştuğunda burun tıkanıklığına sebep olur. Bazen içi iltihabi doku ile dolabilir ve patlayabilir. 
    • Yarık damak ve dudak: Bazen sadece yarık damak veya sadece yarık durak şeklinde görülebilen doğumsal anomalidir. Yarık damak olduğunda gıdalar burna ve trakeaya kaçabilir. Bu da tıkanıklığa sebep olur. Beraberinde işitme kayıpları ve konuşma problemleri gibi rahatsızlıklar olabilir. 
    • Nazal gliom: Çoğunlukla burun içerisinde bazen de dışında görülen sinir hücrelerinin destek dokularının kümeleşmesidir. Bu kümelenmeler büyüyerek burun tıkanıklığına sebep olabilir. Burunda eğrilik veya polipleşmeler de görülebilir. 
    • Ensefalosel: Kafa kemik yapısındaki burun bölgesinde defektler sebebiyle beyin dokusunun burun içerisine doğru fıtıklaşmasıdır. Çok nadir görülür. Bu defektler kafanın diğer bölgelerinde de görülebilir. Çoğunlukla arka oksipital bölgede daha sık görülür.  
    • Nazal aplazi: Burun ve burun boşluğunun gelişmemesidir. 
  • Yapısal bozukluklar 
    • Septum deviasyonu: Burnun her iki tarafını ayıran septumun bir tarafa doğru eğilmesi ile diğer tarafta tam veya yarı kapalı bir durum oluşur. 
    • Travmatik patolojiler 
      • Septal hematom: Burnun septal kıkırdak dokusu ile mukozası arasında kan birikimidir.  
      • Septal apse: Travma sonrası gelişen septal hematomun enfekte olması ile oluşur. 
      • Septal perforasyon: Travma sonucu septalarda yırtılma oluşabilir. 
    • Eksternal burun deformiteleri : Burun kanatları, burun girişi ve burun çatısında görülen anormallikler burun tıkanıklığına sebep olurlar. 
      • Eğri burun 
      • Semer burun (Alçak geniş burun çatısı) 
      • Alar kollaps (Nefes alırken açıkması gereken burun kanatlarının çökmesi ve tıkanıklığa sebep olmasıdır) 
      • Boş burun sendromu (Geniş burun boşluğu) 
    • Konka patolojileri 
      • Konka hipertrofisi 
      • Konka bülloza 
      • Kompansatuar hipertrofi 
    • Adenoid hipertrofi 
    • Yabancı cisim 
  • Neoplastik patolojiler 
    • Benign tümörler 
    • Malign tümörler 
  • İnflamatuar patolojiler 
    • Enfeksiyon kaynaklı rinitler: Enfeksiyona reaksiyon nedeniyle artan akıntı ve mukus burun tıkanıklığına sebep olur. 
      • Akut viral rinit 
      • Kronik rinitler 
      • Rinosinüzitler  
    • Alerjik rinit: Alerjik reaksiyona cevap olarak gelişen salgılardaki artış burun tıkanıklığına sebep olmaktadır. 
    • Vazomotor rinitler 
    • Nazal polipler: En sık burun tıkanıklığı nedenlerinden birisidir. 
    • Antrokoanal polipler: Burun arka tarafından farenkse doğru sarkan poliplerdir. Cerrahi olarak çıkarılırlar. 

Bazı ilaçlar ve kimyasallar da burun tıkanıklığına sebep olabilmektedir: 

  • Aspirin 
  • Östrojen ve progesteron ilaçları 
  • Antitiroidler 
  • İyot 
  • Efedrin 
  • Kokain 
  • Haşhaş 
  • Rezerpin 
  • Epinefrin 

 

Scroll to Top