Bayılma beyin fonksiyonlarında geri dönüşümlü bozukluklara bağlı olarak ortaya çıkan kısa süreli bilinç kaybı durumudur. Bayılma oluşumunda en sık sebep kalpten çıkan kan akımında azalma, hipotansiyon veya beyin arterlerindeki tıkanıklıklara bağlı olarak beyindeki kan akımının azalmasıdır. Bazen de beyin aktivitesinde azalma veya sistemik hastalıklar sebebiyle beyin metabolizmasında bozulma da buna sebep olabilmektedir.
Bayılma ile epilepsi nöbetleri farkı
Bayılma genellikle yavaş başlarken epilepsi nöbeti aniden başlamaktadır. Bayılma öncesinde herhangi bir aura gelişmez ancak epilepsi öncesinde aura dönemi vardır. Bunlar bayılmanın haber verici semptomlarıdır. Bayılma kısa sürerken epilepsi nöbeti uzun sürer. Bayılma genellikle ayakta iken veya ayağa kalkınca meydana gelir, ancak epilepsi nöbeti her pozisyonda gelişebilir. Bayılmada konvulziyonlar nadir iken epilepsi nöbetinde sıklıkla konvulziyonlar oluşur. Bayılma esnasında dil ısırılmaz ama epilepsi nöbetinde dili ısırma vakasına sık rastlanır. Bayılma öncesinde veya süresince baş ağrısı pek oluşmaz. Epilepsi nöbetlerinde baş ağrısı, uyuşukluk veya konfüzyon sık görülür.
Bayılmanın en sık sebepleri:
- Basit bayılma (Vazovagal veya vazodepresör senkop) (Hipotansiyon ana sebeptir. Ağrı, korku veya anksiyete ile de başlayabilir. Aşırı alkol almak, dar bir ortamda bulunmak, aşırı sıcaklık da sebep olabilir. Hasta genelde oturmakta veya ayakta durmaktadır. Genellikle gençlerde olur. Bayılma öncesi sıcaklık hissi, bulantı, karın ağrısı veya spazm, sersemlik, solukluk, terleme, el ve ayaklarda soğukluk hissi ve bayılma şeklinde devam eder. Kalp hızı artmıştır. Yatar pozisyonda hasta hızlıca kendine gelir)
- Kardiyak senkop (Kalbin yapısal bozuklukları veya aritmiler buna sebep olabilir. Kalpten çıkan kan miktarında azalma olmuştur. )
- Şiddetli aort stenozu (Genellikle efor sırasında bayılma olur)
- Pulmoner arteriyel hipertansiyon (Efor ile senkop tetiklenir.)
- İdiyopatik hipertrofik subaortik stenoz (Egzersiz sonrası senkop meydana gelir)
- Hasta sinüs sendromu (Özellikle yaşlılarda sinüz bradikardisi sebebiyle meydana gelir)
- Pacemaker fonksiyon bozukluğu
- Sinüs nodu disfonksiyonu
- Wolf Parkinson White sendromu
- LGL sendromu
- Kardiyomiyopati
- Mitral valv prolapsusu
- Uzun Q-T aralığı sendromu
- İlaçlar
- Metabolik bozukluklar
- Vasküler senkop
-
- Ortostatik senkop (Otururken veya ayakta iken ani hipotansiyon gelişir ve senkop meydana gelir. Uzun süre dik pozisyonda kalanlarda daha sık oluşur.)
- Serebrovasküler senkop (En az rastlanan senkop şeklidir. Genellikle beyin damarlarında daralma veya tıkanma sonucu kanlanmanın bozulması senkopa neden olur.
- Diğer senkop sebepleri
- Karotid sinüs sendromu (Nadir görülür. Kalp hızı normal olduğu halde hipotansiyon gelişir.)
- Glossofaringeal nevralji (Boğaz ağrısı, kalp hızında yavaşlama, hipotansiyon ve senkopla karakterizedir.)
- Miksiyon senkopu (Yaşlık erkeklerde sık görülür. Genellikle gece yaşanır. Hasta işerken veya işeme sonrasında bayılır.)
- Öksürük sekopu (Genellikle kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan obez erkeklerde şiddetli öksürük sonrası senkop gelişebilmektedir.)
- Histerik bayılma (Nevrotik gençlerde ve nadiren de kadınlarda görülür. Hasta yanında başkaları varken bayılır. Aniden gelişir. Genellikle istemsiz olur. Bazen istemli olarak da hasta beyılabilir. Hastada başka bir emptoma rastlanmaz.)
- Hipoglisemik senkop (Genellikle oral hipoglisemik tedavi alan diyabet hastalarında kan şekerinin düşmesi sonucu meydana gelir. Şeker alımı ile düzelir.)
- Hiperventilasyon (Sık ve aşırı nefes alıp vermek hastada karıncalanma, uyuşukluk, üşüme, baş dönmesi, kasılmalar ve senkopa sebep olabilir.)
- Refleks kardiyak asistoli (Nadir görülür.)
- Senkopun kombine sebepleri (Özelikle yaşlılarda birden fazla sebep senkop nedeni olmak üzere bir arada olabilir)
Senkop sebebi bilinen ve nadir yaşanan durumlarda önemsiz olsa da altta yatan hastalığı olan ve tekrarlayan senkoplar yaşayan hastaların mutlaka ileri tetkiklerle sebep analizi yapılmalı ve tedavi değerlendirmesi gerçekleştirilmelidir.
Bayılma sonrası uzun süreli ayılmayan hastalarda mutlaka senkop nedenleri araştırılmalıdır.