Aşıların Faydaları
Aşı son yüzyılın en büyük halk sağlığı başarısıdır. Pek çok kazanımı vardır.
Sağlıkla İlgili Kazanımlar:
- Aşılar bireysel olarak kişileri, geçmiş dönemde çok sayıda kişinin ölümüne neden olmuş hastalıklara karşı korur. Aşı olan kişiler ya hasta olmazlar ya da hastalığı çok hafif atlatırlar. Aşı sayesinde kişiler hastalık yaymayacağı için toplumu da (özellikle bebekler, çocuklar, yaşlılar gibi daha hassas grupları) bu hastalıklardan korumuş olurlar. Çiçek, polio gibi hastalıklar aşı sayesinde ya eradike edildi ya da çok az sayıda görülür oldu.
- Aşı mortalite ve morbiditeyi azaltır.
- Aşı, daha fazla insanın sağlıklı kalmasına yardımcı olarak hastalıkların sosyal ve psikolojik etkilerini azaltır, hastanelerin yükünü ve sağlık sistemlerini hafifletir. Aşı ile önlenebilir hastalıklara ayrılacak işgücünün kronik hastalıklar, kanser gibi diğer hastalıklarla mücadeleye yönlendirilmesini sağlar.
- Aşıların yılda yaklaşık altı milyon ölümü önlediği ve dünya genelinde 386 milyon yaşam yılı ve 96 milyon engelliliğe göre ayarlanmış yaşam yılı (DALY) kurtardığı tahmin edilmektedir.
Sağlık Harcamalarında Azalma:
- Aşı ile önlenebilir hastalıklar ayaktan muayene, yatarak tedavi, ilaç giderleri, bakım giderleri gibi sağlık maliyetlerini beraberinde getirir. Bu giderler çoğunlukla aniden gelişen ve aile bütçesinde bazen ciddi sıkıntılara neden olabilecek giderlerdir. Aşılar sayesinde gerek aile bütçelerinde gerekse kamu bütçesinde bu tarz sağlık giderleri önlenmiş olur.
- Kamu sağlık kurumları halkın sağlık ihtiyaçlarına göre bina, cihaz ya da personel yatırımı yapmaktadır. Aşı ile önlenebilir hastalıkların toplumda azaltılması, kamunun sağlık giderlerinin azalmasına neden olacaktır.
Verimlilikle İlgili Faydaları:
- Polio, tetanoz gibi bazı hastalıklar uzun dönem bakım gerektiren sakatlık ile sonuçlanabilir. Bu tarz bakım gerektiren durumlar hem aileler için ıstıraplıdır hem de bakım nedeniyle işgücü kayıplarına neden olmaktadır. Aile bireylerinin bir yada birkaçı bakım nedeniyle işinden ayrılmak zorunda kalmakta, başka kronik hastalıklara ayrılabilecek bakım personeli bu hastalara yönlendirilmekte yada sağlık kuruluşlarında bu hastalıklara ilişkin daha fazla personel görevlendirmesi gerekmektedir. Aşılar sayesinde bu tarz personel yada işgücü kayıpları önlenebilmekte, verimlilik artmaktadır.
- Çocukluk çağı aşıları, çocuğun hastalanmasını ve okul devamsızlığını engeller, eğitim faaliyetlerinde kesintiye uğrama olmaz. Çocuklarda hastalıklara sekonder sakatlıkları engeller. Fiziksel olarak sağlıklı çocuklar, psikolojik ve bilişsel olarak sağlıklı nesiller oluşturur. Çocukluk çağı sakatlıklarının azalması aynı zamanda gelecek nesillerde QALY/DALY kazanımı demektir.
Toplumsal Faydaları:
- Toplumda belli sayıda çocuğun aşılı olması, hastalığın toplum içinde yayılmasını önleyecek, aşılı olmasalar bile indirekt olarak diğer çoukların da bu hastalıktan korunmasını sağlayacak, ölümler azalacaktır.
- Bulaşıcı hastalıklar ya da bunların komplikasyonu bakteriyal enfeksiyonlarla mücadele antibiyotikler kanalıyla olmaktadır. Antiyotiklerin bilinçsiz, rastgele ya da uygunsuz kullanımı direnç riski doğurur. Aşılar dolaylı olarak antibiyotik direncin önlenmesine katkı sağlar.
- Aşılar farklı uygulamaların eklenmesi ile daha etkinleşir. Örneğin okul hijyen programlarının ilave edilmesi bireysel ve toplumsal düzeyde Hepatit A aşılarının etkinliğini artıracaktır. Benzer şekilde kızamık aşısı uygulamalarına toplumsal bulaşı engelleyecek önlemler ilave edilmesi aşıdan daha faydalı sonuçlar elde edilmesine yol açacaktır.
- Aşılar uygulanan tüm çocuklara eşit sağlık kazanımı sunarlar. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında aşılara (özellikle yeni geliştirilen aşılara) ulaşım imkânları farklı yöntemlerle eşitlenirse, çocukların bu aşılardan kazanımları da eşit olacaktır.
- Aşı ile önlenebilir hastalıklardan kaynaklanan maliyetler, ani sağlık harcamaları, olası sakatlıklara bağlı bakım masrafları kişiler için ekonomik sıkıntı kaynağı olabilmektedir. Aşı bu giderlerin azaltılması yoluyla ailelerin finansal olarak daha güvenli olmasını sağlar.
Ekonomik Faydaları:
- Kişilerin sağlık giderlerinin azalması, iş gücünde azalmanın önlenmesi hane halkının daha fazla birikim yapmasına, bu birikimlerini daha rahat bir yaşam için kullanabilmesine imkân sağlar. İleriye dönük yatırım yapma imkânı sağlar. Çocuklar için daha iyi bir eğitim fırsatı, artan yaşam süresi ve doğurganlıkta azalmaya bağlı olarak kadınların iş hayatına daha fazla katılımı artar.
- Kişilerin sağlık giderlerinin azalması, salgınlar kaynaklı işgücü kayıplarının önlenmesi yatırımların artmasına, artan yatırımlarda halkın ulusal bütçeye daha fazla katkı sağlamasına neden olur.
- Artan yaşam süresi, azalan doğurganlık, artan eğitim seviyesi uzun vadede yabancı yatırımlarını ve dışardan emek girişini artırır, ekonominin büyümesine katkı sağlar.