Akciğer kanserlerine genel bakış
Akciğerler göğsün sağ ve sol kısımlarında bulunan iki adet hayati organdır. Vücudun diğer kısımlarında bulunan kirli kan, kalp aracılığı ile akciğerlere gönderilir. Akciğer kana oksijen verir ve temizleyerek tekrar vücudun diğer organ ve dokularına gönderir.
Sağ akciğer üç, sol akciğer iki bölümden (lob) oluşur. Her iki akciğer iki katmanlı bir zar (plevra) ile göğüs boşluğuna tutunur.
Akciğer 300 milyon kadar hava kesesinden (alveol) oluşur. Vücuttaki oksijen alışverişini alveoller sağlar. Bu hücreler ihtiyaç duyulduğunda bölünerek çoğalırlar. Bu bölünme ve çoğalmanın kontrol dışı olduğu zaman tümör oluşur. Tümör hızla büyür ve diğer organ ve dokulara yayılır.
Akciğer kanseri görülme sıklığı nedir?
Akciğer kanseri hem erkeklerde hem de kadınlarda en sık görülen kanser türüdür. Dünyada görülen tüm kanser vakalarının yaklaşık %15’i akciğer kanseridir. Aynı zamanda kanserden ölüm nedenleri arasında da en sık görülen akciğer kanseridir. Kanser kaynaklı ölümlerin yaklaşık %20-28 kadarı akciğer kanseri nedeniyle olur. Beş yıllık sağkalım düzeyi çoğu kanser türüne göre düşüktür. Ancak son yıllarda gelişen tedavi seçenekleri ve erken teşhis yöntemleriyle beş yıllık sağkalım düzeyi artmaya başlamıştır.
Akciğer kanserleri hemen her yaşta görülebilir. Ancak 40 yaş üzerinde görülme sıklığı daha fazladır.
Erken evrede hiçbir belirti göstermeyebilir. Tanı konulan hastalarda beş yıllık sağkalım düzeyi düşüktür. Bu nedenle risk faktörleri ile mücadele önemlidir.
Akciğer kanseri türleri nelerdir?
Akciğer kanseri temel olarak iki grupta değerlendirilir. Bunlar:
- Küçük hücreli olmayan akciğer kanseri: Akciğer kanserlerinin %80-85 kadarını oluşturur. Hastalığın genel gidişatı ve tedavileri birbirine benzeyen üç tür kanser bu grupta yer alır.
- Adenokarsinom: Akciğerde bulunan ve mukus gibi maddeler salgılayan hücrelerinden kaynaklanır. Daha çok akciğer dış kesimlerinde görülür ve yayılma (metastaz) eğilimindedir. En yaygın akciğer kanseri türüdür. Kadınlarda erkeklere göre, gençlerde ileri yaşa göre nispeten daha fazla görülür. Sigara içimi veya sigara içilen yerlerde bulunmak riski artırır.
- Squamöz hücreli karsinom: Akciğerlerde hava yollarının iç kısmını kaplayan squamöz hücrelerden kaynaklanır. Akciğerin orta kesimlerinde bronş yakınlarında görülür. Sigara içilmesi ile ilişkilidir.
- Büyük hücreli karsinom: Akciğerin her tarafında görülebilir. Hızla yayılır. Tedavisi daha zordur.
- Küçük hücreli akciğer kanseri: Akciğer kanserlerinin %10-15 kadarını oluşturur. Küçük hücreli olmayan akciğer kanserlerine göre daha hızlı yayılır. Kemoterapi ve radyoterapiye daha iyi cevap vermektedir. Ancak çoğu hastada tanı konulduğunda kanser başka organ ya da dokulara yayılmıştır.
Bunlar dışında akciğerde daha nadir görülen adenoid karsinomlar, karsinoid tümörler, lenfomalar, sarkomlar görülebilir.
Akciğer tüm organlardan kirli kanın geldiği organ olması nedeniyle birincil kanserler dışında başka kanserlerinde yayıldığı bir organdır. Göğüs, pankreas, karaciğer, deri vs kanserleri akciğere sık yayılım gösterir.