Akciğer kanserinin teşhisi nasıl yapılır?

Akciğer kanseri tanısı tarama testleri ile erken evrede konabilir. Başka bir hastalığa ilişkin yapılan testlerde tesadüfi olarak tanı konulabilir. Belirti vermeden tanı konulması durumunda tedavi imkanları da artmaktadır. Ancak hastaların sadece %15 kadarı erkenden teşhis edilebilmektedir. 

Hastalıktan şüphelendiren bulgulara rastlanılması durumunda başta görüntüleme testleri ve biyopsi olmak üzere farklı seçenekler tanı koymaya yardımcı olacaktır. 

Akciğer kanserinde tanıda en önemli adımlardan biri hastanın risk faktörleri açısından değerlendirilmesidir. Hastanın genetik veya çevresel risk faktörlerinden bir ya da birkaçını taşıdığı düşünülüyor ise belirti ve bulgular olmasa bile akciğer kanseri açısından değerlendirilmesi faydalıdır.  

Görüntüleme Testleri:  

• X –Ray (Göğüs grafisi): X ışınları vasıtasıyla akciğer görüntülenir. Genellikle akciğer kanseri şüphesinde ilk görüntüleme testidir. Şüpheli bir görüntü tespit edilirse ileri görüntüleme yöntemlerine geçilir. Akciğer tümörleri beyaz-gri bir görüntü verir. Ancak bu görüntü akciğer absesi gibi başka akciğer hastalıklarında da görülebilir. Bu nedenle kesin tanı imkânı vermez.  
• Bilgisayarlı Tomografi: X ışınları kullanılarak akciğer dokusunun belirli kesitlerde çok sayıda görüntüsü alınır. Bu sayede tümörün varlığına, yerleşim yerine, katı veya sıvı oluşuna, görüntüsüne ilişkin bilgi alınır. Tümör varlığında bilgisayarlı tomografi yardımı ile biyopsi alınır. Ayrıca akciğer kanseri tanısı sonrasında evreleme için PET-CT çekilebilir. 
• PET-CT: Şeker içeren radyoaktif bir madde verilerek akciğer, çevresi ve olası yayılım olabilecek tüm vücut organ ve dokularının kontrast maddeyi tutma durumu incelenir. Kontrast madde tutulum durumuna göre akciğer kanserinin yakın ve uzak metastazları tespit edilir. Akciğer kanseri evrelemesi ve dolayısı ile tedavi seçeneği açısından önemli bir görüntüleme testidir. 
• Magnetik Rezonans Görüntüleme: MR tetkiki daha çok yumuşak doku görüntülemesinde kullanılır. Akciğer kanserinin beyin, karaciğer gibi yumuşak dokulu organlara yayılımı hakkında ayrıntılı fikir verir.  
• Kemik Taraması: PET-CT imkanı olmayan durumlarda kemiklerdeki tutulumu göstermek amacıyla kullanılabilir. 

Bronkoskopi: Özellikle akciğer orta kesimlerinde olan akciğer kanserlerinde özel bir aletle bronşlardan girilir. Bu sayede akciğer dokusu çıplak gözle görülebilir. Tümöral oluşumdan biyopsi alınabilir. Ayrıca bronkoskopa ilave bir cihazla o bölgeden ultrasonografik görüntüler alınabilir. Akciğer dokusunun yanısıra etraf lenf nodları görüntülenebilir ve bunlardan biyopsi alınabilir. 

Mediastinoskopi: Özel aletlerle göğüs kemiği arkasına girilerek göğüs boşluğunun, buradaki lenf nodlarının incelenmesidir. Gerektiğinde buradaki dokulardan biyopsi alınır. 

Torakoskopi: Göğüs duvarı ile akciğer dokusu arasındaki yapılar incelenir. İnce iğne aspirasyon biyopsisinin tanı için yeterli olmadığı durumlarda biyopsi almak amacıyla kullanılır. 

Biyopsi: Bilgisayarlı tomografi, bronkoskopi, cilt üzerinden veya diğer yöntemlerle tümör bulunan akciğer dokusundan biyopsi alınır. Biyopsi kesin tanı koydurur. Akciğer kanserinin türü net olarak tespit edilebilir. Ayrıca alınmış ise etraf lenf dokularına yayılım olup olmadığını da gösterir.  

Torasentez: Akciğer zarları arasında kalan boşluğun sıvı dolması hastada nefes almayı güçleştirir. Bu duruma özel aletlerle bu boşluğa girilir. Boşluktaki sıvı boşaltılır ve bu sıvıdan örnekler alınarak laboratuvarda incelenir. 

Spirometre: Solunan hava miktarını tespit etmek ve nefes darlığı düzeyini ölçmek için kullanılan bir işlemdir. 

Kan gazları, 

Kan testleri: Göğüs enfeksiyonu bulgularını tespit eder. Tam kan sayımı, biyokimyasal testler gibi. Akciğer kanserinin yayılım ihtimali olan karaciğer gibi organların da fonksiyonlarına bakılır. 

Genetik analiz: Bazı kanser türlerinde genetik değişiklikler görülür. Genetik analizlerde bu değişikliklere bakılır. Küçük hücreli olmayan akciğer kanserlerinde KRAS geni, ALK geni, ROS1 geni, EGRF geni, BRAF geni, MET geni, NTRK geni gibi. 

Akciğer Kanseri Taraması 

Özellikle ailede akciğer kanseri olan, tütün ve tütün ürünleri kullanan, mesleki açıdan asbest gibi maddelere teması olan kişilere akciğer kanseri taraması yapılabilir. 

Bunun için:  

• Yılda bir akciğer grafisi, 
• Yılda bir balgam analizi, 
• Düşük doz bilgisayarlı tomografi yapılabilir.  

Yapılabilecek en doğru yöntem etkin bir tütün kontrolü programı uygulanması ve sigaranın bırakılmasıdır.